काबुल । नुराको खेलप्रति यती लगाब थियो की उनले वर्षौंसम्म आफ्नो परिवारको विरोधलाई बेवास्ता गरिन्। आफ्नी आमाको कुटपिट र छिमेकीहरूको नराम्रो बचनले उनलाई कहिल्यै खेलाकुदमा लाग्नबाट रोक्न सकेननन् ।
२० वर्षीया अफगान महिलाले आफ्नो देशका तालिबान शासकलाई भने अस्वीकार गर्न सकिनन् । तालिवानले महिला र केटीहरूका लागि सबै खेलमा प्रतिबन्ध मात्र लगाएका छैनन्, उनीहरूले खेलकुदमा लागि रहेकालाई धम्की दिएका छन् र उत्पीडन गरेका छन् ।
अहिले नुरा लगायतका महिला निजि रुपमा अभ्यास गर्न डराउँछन् । नुराको सपना जस्तै उनी आफै पनि चकचाचुर भइसकेकी छन् । ‘म अब पहिला जस्तो छैन,’नाउराले भनिन् ‘तालिबान आएदेखि, मलाई म जिउँदो छु जस्तो लाग्दैन ।’
खेल खेल्न खोज्दा नुराले जीवनभर प्रतिरोधको सामना गरिन् । प्रान्तबाट बसाइँ सरेका आमाबाबुद्वारा गरिब काबुल जिल्लामा हुर्केकी नुराले सडकमा स्थानीय केटाहरूसँग फुटबल खेल्न थालिन् जब उनी नौ वर्षकी थिइन्,एक प्रशिक्षकले उनलाई देखे र उनको प्रोत्साहनमा उनी केटीहरूको युवा टोलीमा सामेल भइन् ।
खेलकुदमा रोक तालिबानको प्रतिबन्धको बढ्दो अभियानको एक हिस्सा हो जसले महिलाको जिवनलाई कठिन बनाएको छ ।
सन् २०२१ को अगस्टमा अफगानिस्तानमा कब्जा गरेपछि तालिबानले केटीहरूलाई मिडिल र हाई स्कूलमा जान प्रतिबन्ध लगाएको छ । गत महिना, तादिबानले सबै महिलाहरूलाई विश्वविद्यालयबाट निकाल्ने आदेश दिए।
तालिबान भन्दा पहिले पनि,अफगानिस्तानको गहिरो रूढिवादी समाजमा धेरैले महिला खेलकुदको विरोध गरेका थिए,जसलाई महिलाको विनय र समाजमा उनीहरूको भूमिकाको उल्लङ्घनको रूपमा हेरिएको थियो ।
अघिल्लो अन्तर्राष्ट्रिय समर्थन प्राप्त सरकारले महिला खेलकुद र स्कूल क्लबहरू, लिगहरू र धेरै खेलहरूमा महिलाहरूको लागि राष्ट्रिय टोलीहरूलाई प्रोत्साहन गर्ने कार्यक्रमहरू थिए।
‘संसारभरि,जब एउटी केटी चर्चित हुन्छिन् र टिभीमा तस्वीर देखाइन्छ,यो उनको लागि राम्रो दिन हो र उनी खुशी सबैभन्दा खुसीको क्षण हुन्छ ‘नुराले भनिन्‘ मेरो लागि,त्यो दिन धेरै तितो थियो र खराब दिनहरूको सुरुवात थियो।’
नुरा गोप्य रूपमा खेलिरहेकी थिइन् तर उनको टोलीले राष्ट्रिय च्याम्पियनसिप जितेपछि ती खेलाडीको फोटो समाचारमा आएको थियो । त्यपछि आक्रोशित उनीकी आमाले कुटपिट गरिन् ।
उनी अवार्ड समारोहमा लुकेर बसिन् । दर्शकको हर्षोल्लासले स्टेजमा उनी आँसु झारेकी थिइन् । ‘मलाई मात्र थाहा थियो कि म एक्लोपन र मेरो कठिन जीवनको कारण रोएको छु,’ नुराले भनिन्।
जब उनले थाहा पाइन्की उनकी आमाले उनको फुटबल पोशाक र जुत्तामा आगो लगाइन्। नुरा फुटबल छोडेर बक्सिङतिर लागिन् आमा रिसाले पनि उनले आफूलाई खेलकुदबाट रोक्न नसक्ने सकिनन् ।
तालिबान काबुलमा प्रवेश गरेको दिन, कोचले आमालाई बोलाएर नुरालाई लैजान भने त्यस दिन देखि उनी भित्र भित्रै टुटिरहेकी छन् ।
२० वर्षीय मार्सल आर्टिस्ट नुराले अगस्ट २०२१ मा काबुलको खेलकुद हलमा भएको स्थानीय महिला प्रतियोगितामा प्रतिस्पर्धा गरिहेको क्षणलाई सम्झिइन् । ‘हलमा रहेकामार्फत तालिबानहरू शहरको बाहिरी भागमा आइपुगेको हल्ला फैलिएको थियो । सबै महिला र केटीहरू हलबाट भागे । यो मैले खेलेको अन्तिम प्रतियोगिता थियो ।’
यो घटनाको एक महिना पछि, उनले केटीहरूलाई निजी रुपमा प्रशिक्षण दिने प्रयास गरिन् तर तालिबान लडाकुहरूले उनीहरू अभ्यास गरिरहेको जिममा छापा मारेर सबैलाई पक्राउ गरे ।
‘हिरासतमा हामीलाई अपमानित गरिएको थियो,नुराले भनिन्‘बृद्धबृद्धाहरुको मध्यस्थतापछि अब खेलकुद नगर्ने वाचा गरेपछि हामीलाई रिहा गरिएको थियो।’
उनी अझै घरमा अभ्यास गर्छिन् र कहिलेकाहीँ आफ्ना नजिकका साथीहरूलाई पनि सिकाउँछिन् । ‘जीवन मेरो लागि धेरै गाह्रो भएको छ,तर म एक लडाकु हुँ,त्यसैले म बाँच्न र लड्न जारी राख्छु,’उनले भनिन्।
तालिबानले महिलाहरूलाई सार्वजनिक रूपमा आफ्नो कपाल र अनुहार छोप्न र पार्क वा जिम जान निषेध गर्दछ। उनीहरूले घरबाहिर काम गर्ने महिलाको क्षमतालाई गम्भीर रूपमा सीमित गरेका छन् र हालसालै गैर–सरकारी संस्थाहरूलाई महिलाहरूलाई रोजगारी दिनबाट रोक लगाएका छन् ।
तालिबानको खेलकुद संगठन र राष्ट्रिय ओलम्पिक कमिटीका प्रवक्ता मुसवानेका अनुसार अधिकारीहरूले छुट्टै खेल स्थलहरू निर्माण गरेर महिलाहरूको लागि खेल पुनः सुरु गर्ने तरिका खोजिरहेका छन् । तर उनले कुनै समय सीमा दिएनन् र यसका लागि कोष आवश्यक रहेको बताए। केटीहरूलाई स्कूलमा फर्कन अनुमति दिने यस्तै वाचाहरू गरेका छन्,तर अझै पनि त्यसो गरेका छैनन्।
(एजेन्सीको सहयोगमा )
