काठमाडौं । उत्तरी अमेरिकाबाट यसपालीको विश्वकपलाई छनोट हुने पहिलो देश क्यानाडा हो । टोलीले महादेशीय छनोटको अन्तिम चरणमा मेक्सिको र अमेरिकालाई अंकतालिकामा पछि पार्दै एक खेल अगाडि नै कतारको टिकट काटेको थियो ।
आठ वर्षअघि क्यानाडा फिफा विश्व वरियतामा छिमेकी अमेरिकाभन्दा एक सय सात स्थानले तल रहँदै एक सय २२औं स्थानमा सीमित थियो । २०१४ को विश्वकप छनोटमा टोली होन्डुरससँग ८-१ ले पराजित भएको थियो ।
तर आज स्थिति फरक छ । एक समय गोल नखाओस् भन्ने मनसाय राख्ने र बराबरी नतिजालाई लक्ष्य बनाउने क्यानाडा अहिले विश्वका जुनसुकै टोलीसँग सामना गर्न तयार छ ।
‘टोली निडर छ, हामी कोहीसँग पनि डराउदैनौँ । माथि जान सक्छौं र विश्व फुटबलमा जोसुकैसँग प्रतिस्पर्धा गर्न पनि सक्छौं भन्ने हामीलाई विश्वास छ । हाम्रो टिमको सबभन्दा मुख्य कुरा भनेको एकअर्काप्रतिको विश्वास हो,’ क्यानाडाका कप्तान एटिबा हचिन्सनले केही समय अगाडि मात्र भनेका थिए ।
कतार विश्वकप क्यानाडाका लागि पहिलो विश्वकप भने होइन । ३६ वर्ष अगाडि १९८६ मा मेक्सिकोमा विश्वकप हुँदा क्यानाडाले पहिलो पटक सहभागिता जनाएको थियो । त्यतिबेला टोलीले महादेशीय छनोटको अन्तिम चरणमा होन्डुरस र कोस्टारिकालाई पछि पारेको थियो ।
तथापि, मेक्सिकोमा सहभागी २४ टोली मध्ये सबैभन्दा खराब प्रदर्शन क्यानाडाको थियो । टोली सोभियत युनियन, फ्रान्स र हंगेरी रहेको समूहमा एक खेल पनि नजिती अंक तालिकाको पुछारमा रह्यो । उसले मेक्सिकोमा एक गोल पनि गरेन ।
दोस्रो पटकको सहभागितामा क्यानाडाका खेलाडीसामू कतारमा राम्रो गरेर देशका लागि विश्वकपमा पहिलो गोल गर्ने कीर्तिमान लेख्न राम्रो अवसर छ ।
१९८६ पछि क्यानाडा कुनै पनि विश्वकपका लागि योग्य हुन सकेन, यसबीच टोलीले २००० मा पाहुना टोली कोलम्बियालाई २-० ले हराएर कन्काकाफ गोल्डकपको उपाधि जित्यो ।
क्यानेडियन फुटबलमा यो ३६ वर्षको अन्तरालमा १२ फरक प्रशिक्षक आए र गए, तर उनीहरुले क्यानाडालाई अन्तर्राष्ट्रिय फुटबलमा माथि उचाल्न सकेनन् । यसबीच क्यानाडा ९ पटक फिफा विश्व वरियतामा एक सय स्थानभन्दा तल झर्यो । २०१४ मा टोली एक सय २२औं स्थानमा थियो, जुन क्यानेडियन फुटबल इतिहासकै सबैभन्दा कम हो । तर यसरी ओराली लागेको क्यानेडियनले फुटबल एक्कासी कसरी पुग्यो लय समायो ?
कारण धेरै छन् ।
एक समय थियो, क्यानाडाका प्रतिभाशाली किशोर खेलाडीलाई युरोपेली एकेडेमीका लागि जतिसक्दो चाँडो देश छोड्न र कहिल्यै फर्केर नआउन सल्लाह दिइन्थ्यो । ओवेन हार्ग्रेभ्स यसको सिद्द उदाहरण हुन् । अल्बर्टामा जन्मेका हार्ग्रेभ्स १६ वर्षको उमेरमा क्यालगरी फुटहिल्स छाडेर बायर्न म्युनिखमा सामेल हुन पुगे । त्यसपछि उनले अन्तर्राष्ट्रिय फुटबलमा क्यानाडाको सट्टा इङ्ल्यान्डको प्रतिनिधित्व गरे ।
तर क्यानाडामा अहिले त्यस्तो छैन । व्यापक रुपमा सुधारिएको एकेडेमी सेटअप र व्यावसायिकताको कारणले क्यानाडा अहिले प्रतिभाशाली खेलाडीलाई आफूसँगै राख्न सक्षम भएको छ । क्यानेडियन फुटबलसँग अहिले एउटा परियोजना छ, जसले प्रतिभाशाली किशोरहरुलाई उत्प्रेरित गर्छ ।
क्यानाडाले अहिले दोहोरो नागरिकता भएकाहरुलाई पनि आकर्षित गर्न थालेको छ । अन्यत्रबाट व्यावसायिक फुटबल खेल्ने क्रममा त्यहीँको नागरिकता लिए पनि क्यानाडाले उसलाई अनागरिक बनाएन र आफ्नो राष्ट्रिय टोलीबाट खेल्न उत्प्रेरित गरिरहयो । सँगै साथमा अन्य देशका युवा प्रतिभालाई क्यानाडा बसाई सराईमा सहज वातावरण बनाएर पनि उनीहरुले प्रतिभा संरक्षणको अभियान चलाइरहेका छन् ।
क्यानेडियन फुटबलका असम्भव नायक हुन् प्रशिक्षक जोन हर्डमेन । २०१८ मा क्यानाडा पुरुष राष्ट्रिय टोलीको नेतृत्व गरेका उनले सात वर्ष महिला टोलीको जिम्मेवारी सम्हालेका थिए । उनको त्यो सात वर्षको कार्यकालमा क्यानाडा महिला टोलीले लण्डन ओलम्पिक र रियो ओलम्पिकमा कांस्य पदक जितेको थियो ।
पुरुष राष्ट्रिय टोलीमा उनको पहिलो काम एकअर्कामा विश्वास निर्माण गर्नु थियो, जुन उनले गरे । उनको नेतृत्वमा टिमले फरक खेल शैली अपनायो । उनी व्यावहारिक छन् । त्यसैले उनले प्रशिक्षण मैदान र मैदान बाहिर आफ्ना खेलाडीबाट विश्वास जिते । उनले कतार विश्वकप अभियानमा खेलाडीको भरपुर समर्थन पाए, त्यसैले त उनी विश्वकपमा क्यानाडाको नेतृत्व गर्ने दोस्रो प्रशिक्षक बनेका छन् ।
क्यानाडा बलियो हुनुको अर्को कारण भनेको टिममा युवा र अनुभवको मिश्रण पनि हो । क्यानाडासँग आज पहिले कहिल्यै नदेखेको प्रतिभाशाली टोली छ । क्यानाडाका लागि बायर्न म्युनिखका अल्फोन्सो डेभिस र लिलेका जोनाथन डेभिड टिमका मुख्य हतियारहरु हुन् ।
उनीहरु बाहेक क्यानाडासँग स्टेफन युस्टाक्कियो, साइल लरिन, ताजोनन बुकानन जस्ता युवा प्रतिभाहरु छन् । त्यसैगरी टिममा एटिबा हचिन्सन, जुनियर होइलेट र मिलन बोर्जन जस्ता अनुभवी खेलाडीहरुको मिश्रण छ ।
यी खेलाडीले महादेशीय विश्वकप छनोटमा राम्रै प्रभाव जमाए । पहिलो चरणमा सतप्रतिशत जित निकालेको टोलीले दोस्रो चरणमा हाइटीलाई ४-० ले पराजित गर्यो । तेस्रो तथा अन्तिम चरणमा क्यानाडा १४ खेलमा आठ जित हासिल गर्न सफल भयो । यो अभियानमा टोलीले मेक्सिको र अमेरिकाबाट ६ मध्ये चारचार अंक खोस्यो ।
टोरन्टोमा भएको १३औं खेलमा जमैकालाई ४-० को फराकिलो अन्तरले पराजित गर्दै क्यानाडा ३६ वर्षपछि पहिलो पटक विश्वकपका लागि छनोट भयो । टोलीका लागि साइल लरिनले छनोट प्रतियोगितामा सर्वाधिक १३ गोल गरे ।
क्यानाडाले यसरी नै व्यावसायिकता र सुधारको कामलाई निरन्तरता दिने हो भने उत्तर अमेरिकामा प्रभुत्व जमाउने आशा गर्न सकिन्छ ।
उसोत कतार विश्वकपलाई छनोट नभएको भए पनि क्यानाडाले चार वर्षपछि आयोजकको नाताले विश्वकप खेल्ने थियो । चार वर्षपछि २०२६ मा क्यानाडा, अमेरिका र मेक्सिकोले मिलेर विश्वकप आयोजना गर्दैछन् ।
तर, त्यसअघि नै प्रभावशाली तवरमा विश्वकपमा स्थान बनाएर क्यानाडाले आफूलाई विश्व फुटबलको सबभन्दा ठूलो प्रतियोगिताको लायक प्रमाणित गरिसकेको छ । अब कतारमा थप केही सुखद नतिजा निकालेर फर्कन सके दीर्घकालिन योजनाका साथ फुटबल विकासमा होमिएको क्यानाडाले लगानीको प्रतिफल मिलेको ठान्नेछ ।
कतारमा क्यानाडाले समूह एफमा बेल्जियम, क्रोएसिया र मोरक्कोजस्ता बलिया प्रतिद्धन्द्धीको सामना गर्नुपर्नेछ । यसकारण टोलीको उद्देश्य सोचेजति सहज भने हुने छैन ।
हेर्नलायक खेलाडी
अल्फन्सो डेभिस (बायर्न म्युनिख)
२२ वर्षे अल्फन्सो डेभिस अहिले विश्व फुटबलमै उत्कृष्ट रक्षकमध्येका एक हुन् । डेभिस क्यानडाको लागि पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय सुपरस्टार पनि हुन् । डेभिस युरोपियन च्याम्पियन्स लिग जित्ने पहिलो क्यानाडाली हुन् । डेभिसले २०१९/२० सिजनमा सो उपलब्धि हासिल गरेका थिए ।
बायर्नका लागि क्वार्टरफाइनलमा बार्सिलोनाविरुद्ध डेभिसले गरेको प्रदर्शनको आज पनि उत्तिकै चर्चा हुन्छ । उक्त खेलमा बायर्न ८-२ को फराकिलो अन्तरले विजयी भएको थियो । जसमा डेभिसको भूमिका उल्लेखनीय थियो । बायर्न म्युनिखले त्यस सिजन तेहोरो उपाधि जित्दा डेभिस टोलीका नायक थिए ।
रक्षापंक्तिमा जब्बर हुनाका साथै तिब्र गति, उत्कृष्ट ड्रिब्लिङ, रचनात्मक खेल र क्रसिङ क्षमता डेभिसका विशेषताहरु हुन् । तर केही समययता डेभिसले पर्याप्त खेल खेल्न पाएका छैनन् । कारण उनी बारम्बार घाइते भइरहेका छन् । कतारमा डेभिस पूर्ण रुपमा फिट रहने हो भने उनको प्रदर्शनले क्यानडालाई निकै लाभ हुनेछ । उनीसँगै जोनाथन डेभिड, स्टेफन युस्टाक्कियो, साइल लरिनको भूमिका पनि महत्वपूर्ण रहनेछ ।
विश्वकपमा क्यानडा
विरुद्ध बेल्जियम (अहमद बिन रंगशाला)
मंसिर ७ गते, राति १२ः४५ बजे
विरुद्ध क्ररोएसिया (खलिफा अन्तराष्ट्रिय रंगशाला)
मंसिर १२ गते, राति ९ः४५ बजे
विरुद्ध मोरक्को (अल थुमामा रंगशाला)
मंसिर १५ गते, राति ८ः४५ बजे
(एजेन्सीहरुको सहयोगमा)
