काठमाडौं । नेपाली राष्ट्रिय महिला फुटबलकी पूर्व कप्तान अनु लामालाई अब खेल मैदानमा देख्न नपाइने भएको छ । विभागीय टोली एपिएफ क्लबलाई लगातार चौथो पटक राष्ट्रिय महिला लिगको उपाधि जिताएसँगै अनुले आफ्नो फुटबल बुटलाई सँधैका लागि थन्क्याएकी छिन् । नेपाली राष्ट्रिय फुटबल टोलीका लागि अन्तर्राष्ट्रिय फुटबलमा ३५ गोल गरेकी अनु साफ च्याम्पियनसिपमा नेपालका लागि सबभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी हुन् ।
अनुको करियरमा अन्तिम बनेको विभागीय प्रतिद्धन्द्धी नेपाल पुलिसविरुद्धको खेलको अन्तिम टचमा गोल गर्दै उनले मैदानबाट स्वर्णीम बिदाई लिएकी थिइन । नेपाली महिला फुटबलकी ‘ट्रयू लेजेन्ड’ अनुले खेलाडी डटकमसँग खेलाडी टक्समा आफ्नो करिअरका उतावचढाव, प्राप्त सफलता, उनका अनुभव र नेपाली महिला फुटबलबारे आफ्ना भावना साटेकी थिइन । त्यही कुराकानीको सम्पादित अंशः
तपाईंलाई एपिएफले लिग जितेकोमा बधाई दिउँ कि संन्यास लिएकोमा दुःख व्यक्त गरौं ?
मेरो लागि दुवै कुरा लागु हुन्छ । एकहिसाबले उपाधि जितेकोमा खुसी पनि छु, मैदानबाट टाढिनु पर्दा दुःख पनि लागिरहेको छ । जीवनमा सुख र दुःख दुवै आत्मसात गर्नुपर्छ । एक न एकदिन फुटबलबाट संन्यास लिनै पर्ने हुन्छ । मैले यो कठिन मोडलाई स्विकार गर्नुपर्छ ।
तपाईंको अबको योजना के हो ?
एपिएफ क्लबमा प्रशिक्षकका रुपमा काम गर्ने योजना बनाएको छु । एपिएफसँगै राष्ट्रिय टोलीमा पनि कुनै दिन प्रशिक्षक भएर आउन मन छ ।
फुटबल प्रशासनमा आउन मन छैन ?
मैले पहिल्यै देखि खेल्नेमै ध्यान केन्द्रित गरेँ । अहिले फुटबल खेल्न थालेको २१ वर्ष भइसक्यो । एन्फा प्रशासनमा जान पर्याप्त ज्ञान आवश्यक छ । त्यही भएर यसमा ध्यान नै गएन । मैले आफ्नो करिअरमा जति सिकेँ, त्यो भावी पुश्तामा बाँड्न चाहन्छु । त्यसैले एन्फा प्रशासनभन्दा प्रशिक्षण करिअरतिर ध्यान दिइरहेको छु ।
नेपाली फुटबलमा तपाईंकी उत्तराधिकारीकी रुपमा स्थापित गोल मेसिन सावित्रा भण्डारी र अन्जिला तुम्बाप्पो सुब्बा यसपाली लिगमा हुनुभएन । उहाँहरूलाई कति मिस गर्नुभयो ?
सावित्रालाई त सँधै मिस गरिरहेको हुन्छु । सावित्रासँग ४ वर्ष मैले राष्ट्रिय टोलीमा बिताएँ । एपिएफमा पनि सँगै स्ट्राइकिङ पार्टनर भएर खेलेँ । दबाबकाबीच पनि टोलीका लागि जहिल्यै गोलहरू गरिरहेको हुन्छिन् । तर, यसापलि उनको ठाउँमा खेलेकी रश्मीकुमारी घिसिंङले उत्कृष्ट प्रदर्शन गरिन् । रश्मीले सावित्राको कमी महसुस हुन दिइनन् । अन्जिलाले सधै पहिलो रोजाईमा रहेर हाम्रो पोस्ट सम्हालिरहेकी थिइन् । अन्जिला नहुँदा हामीलाई डर लागेको थियो । तर, जुनियर बहिनी सावित्री किसनले आफ्नो जिम्मेवारी राम्ररी निर्वाह गरिन् ।
पूराना दिन सम्झौं न, कसरी सुरु गर्नुभयो फुटबल ?
म मकवानपुरमा जन्मेको हुँ । दुई वर्षको हुँदा म सिन्धुली मामाघर गएँ । सिन्धुलीमा ५-६ वर्ष बिताएँ । त्यसपछि हामी परिवारसहित मकवानपुरबाट रौतहट बसाई सर्यौँ । सुरुमा केटाहरुसँग फुटबल खेल्न थालेँ । खाली खुट्टा नै खेल्थेँ । सात कक्षा पुग्दा स्वर्गीय शेरबाहादुर दर्लामी गुरुबाट फुटबल प्रशिक्षण लिन सुरु गरेँ । दुई वर्ष प्रशिक्षण लिए । यसबीच मैले दुई पटक विद्यालय स्तरीय खेल खेलेँ । जिल्लास्तरीय खेल पनि खेलेँ । २०६२/६३ मा एपिएफमा आबद्ध भएँ । त्यतिबेला मसँगै ८-९ जना खेलाडी एपिएफमा आबद्ध भएका थिए ।
केटाहरूसँग फुटबल खेल्दा घरमा गाली खानुभएन ?
गाली त खाइयो नि । आफ्नो परिवारले भन्दा छरछिमेकी इष्टमित्रबाट धेरै अपहेलना झेलेँ । बुवाले सुरुआती वर्षहरुमा नखेल नै भन्नु हुन्थ्यो । पछि काठमाडौंमा खेल्न आएपछि उहाँले मेरो नाम पत्रिकामा पाउनुभएछ । त्यसपछि अरुले जेसुकै भनोस् तँ खेल छोरी भनेर भन्नुभयो । आमाले भने पहिले देखि साथ दिनुहुन्थ्यो ।
सुरुआती दिनमा तपाईंको कुरा काट्ने छिमेकीले पछि अनु लामा नेपाली फुटबलकै स्टार भइरहँदा गर्ने व्यवहार कस्तो हुन्थ्यो ?
राष्ट्रिय टोलीमा खेल्न थालेपछि सबैबाट माया पाएँ । तिमीले हाम्रो नाम राख्यौ भनेर स्याबासी दिन थाले ।
अहिलेका खेलाडी र तपाईंको पुश्ताले गरेका संघर्षमा के कस्ता फरक पाउनुभएको छ ?
अहिले बहिनीहरुलाई सजिलो छ । पहिले छोरी मान्छेलाई एकदमै गाह्रो हुन्थ्यो । घाँस काट्ने दाउरा बोक्ने जस्ता काम गरेर हामी यहाँसम्म आइपुगेका हौं । समाजबाट अपहेलना सहनुपथ्र्यो । अहिले त्यो अवस्था छैन । अभिभावकले आफैं छोरीहरूलाई फुटबल प्रशिक्षणमा लानु हुन्छ ।
एन्फाले २०२७ र २०३१ को फिफा महिला विश्वकपमा छनोट हुने योजना बनाएको छ । के लाग्छ, सम्भव छ यो कुरा ?
असम्भव भन्ने कुरा केही छैन । एन्फाले ठूलो सपना देखेको छ । सपना देख्नु राम्रो हो । तर ठूलो सपना देखेपछि तयारी पनि ठूलै हुनुपर्छ । अब २०२७ का लागि २ वर्षमात्र बाँकी छ । २०३१ का लागि पनि ७ वर्षमात्र बाँकी छ । यो समय भनेको निक्कै कम हो । त्यसैले एन्फाले तत्कालै उपयुक्त योजना बनाएर आवश्यक तयारी थाल्नुपर्छ । खेलाडी उत्पादनका लागि एकेडेमी, विभिन्न उमेर समूहमा लिग र नकआउट प्रतियोगिता गर्नुपर्छ । महिला खेलाडीलाई पनि खेलेर बाच्न सकिने वातावरण बनाउनुपर्छ । पर्याप्त मात्रामा अन्तर्राष्ट्रिय म्याच एक्सपोजरका लागि लगानी गर्नुपर्छ । लगानी अनुसारकै प्रतिफल आउने हो । अहिलेकै पाराले चाँही सम्भव छैन ।
