अन्तत: वेल्सको ६४ वर्ष लामो प्रतीक्षा समाप्त भएको छ । २०२२ जुन पाँचमा भएको छनोटको प्लेअफ फाइनलमा युक्रेनलाई १–० ले पराजित गर्दै वेल्स दोस्रो पटक विश्वकपका लागि छनोट भयो ।
३४औं मिनेटमा कप्तान गारेथ बेलको फ्रिकिकमा युक्रेनका आन्द्रे यार्मालेन्कोले आत्मघाती गोल गरेपछि वेल्सले अग्रता लिएको थियो । त्यही गोल निर्णायक बन्दा प्रशिक्षक रोब पेज र उनको टोलीले कतार विश्वकपको टिकट काट्यो ।
|
दोस्रो हाफमा वेल्सले जित सुनिश्चित गर्ने कयौं मौका पाएको थियो तर उसले गोल भने गर्न सकेन । युक्रेनले पनि अवसर नपाएको भने होइन । तर रुसी सैन्य आक्रमणबाट थलिएको युक्रेनको बाटोमा वेल्सका गोलकिपर वेन हेनेसी तगारो बने । उच्च फर्ममा रहेका हेनेसीले वेल्स फुटबल इतिहासको एउटा महत्वपूर्ण खेलमा पोष्ट सुरक्षित राखे ।
‘यही क्षणका लागि हामी आफ्नो करियरमा लागिरहेका थियौँ । समर्थक, राष्ट्र, हामी र हाम्रो परिवारका लागि विश्वकपमा स्थान बनाउन पाउनु एक अविश्वसनीय उपलब्धि हो र यो हामीले सधैं गर्व गर्ने कुरा हुनेछु,’ बेलले विश्वकप पुगेपछि भनेका थिए ।
कप्तान बेल वेल्सका राष्ट्रिय प्रतिभा हुन् । उनले राष्ट्रको लागि सबै थोक दिए । वेल्सलाई विश्वमा चिनाए । उनी आधुनिक फुटबलका एक असाधरण खेलाडी हुन्, महान मध्येका एक । मेजर लिग सकरको टोली लस एन्जलसमा व्यावसायिक फुटबल खेलिरहेका बेलले आफ्नो पूर्व क्लब रियल मड्रिडबाट १६ वटा उपाधि जिते, जसमा ५ च्याम्पियन्स लिग उपाधि समावेश छन् । बेल जस्तो खेलाडी पाएकोमा वेल्सलाई गर्व छ ।
विश्वकपले सुरुदेखि नै केही उत्कृष्ट खेलाडी गुमाएको छ । विश्व फुटबलमा धेरै दिग्गजहरु छन् जसले विश्वकपको अनुभव गर्न पाएनन् । इयान रश, एरिक क्यान्टोना, रायन गिग्स, आन्द्रेई सेभचेन्को र जर्ज बेस्ट यसका उपयुक्त उदाहरणहरु हुन् । यी मध्ये केही खेलाडीहरु आफ्नो देश कमजोर भएको कारण अभागी भए त केही आफै अभाग्यशाली हुन पुगे ।
धेरैले बेललाई पनि यी खेलाडीको सुचीमा राखेका थिए । उनले विश्वकप खेल्नेमा शंका गरिएको थियो, जुन एक हिसावले गलत पनि थिएन । २०१६ को युरोपियन च्याम्पियनसिपमा उच्च प्रदर्शन गरेको वेल्सले दुई वर्षपछि भएको रसिया विश्वकपमा स्थान बनाउन सकेको थिएन । यस्तोमा वेल्समाथि गरिएको शंका स्वाभाविक थियो ।
क्लब सहकर्मीहरु सबै विश्वकप खेलिरहँदा उनीहरुलाई शुभकामना दिनु वाहेक बेलसँग अरु कुनै विकल्प थिएन । तर उनले वेल्सलाई अथक प्रयासमा अन्तत: २०२२ को विश्वकपमा पुर्याएरै छाडे । बेलले विश्वकप छनोट अभियानमा ६ गोल गरे । फाइनलमा उनकै फ्रिकिक निर्णायक बनेको थियो । बेल, उमेरले तेत्तीस वर्ष पुगिसकेका छन् । बेलका लागि कतार विश्वकप अन्तिम विश्वकप हो वा होइन, उनले २०२६ को विश्वकप खेल्ने छन् वा छैनन्, त्यो भविष्यको कुरा हो ।
जे होस् उनले विश्वकपको अनुभव भने गर्न पाउने भए । आफ्नो करियरको शिखरको कुरा गर्ने हो भने २०१८ रसिया विश्वकप उनका लागि सही समय हुन सक्थ्यो । तर टिम छनोट हुनै सकेन । तर यसो भनिरहँदा उनले चिन्ता मान्नुपर्ने कुरा पनि छैन । किनभने वेल्सको अहिले सुनौलो पुस्ता चलिरहेको छ । यस्तोमा टिमको हिसाबमा हेर्ने हो भने यो नै उत्तम समय हो बेल र वेल्सलाई विश्वकपमा छाप छोड्नका लागि । इतिहास बनाउनका लागि ।
कतारमा वेल्सले अमेरिकाविरुद्ध विश्वकपको पहिलो खेल खेल्दैछ । त्यसपछि टोलीले इरान र इङ्ल्यान्डको सामना गर्नेछ ।
|
वेल्स बेलायत (ग्रेट ब्रिटेन) का चार देशहरु मध्येको एक हो । ग्रेट ब्रिटेन एक सफल सार्वभौम राज्य हो । विश्व खेलकुदमा ग्रेट ब्रिटेनको छुट्टै पहिचान छ । विश्व खेलकुदको मेडल इभेन्टहरुमा इङ्ल्यान्ड, स्कट्ल्यान्ड, उत्तरी आयरल्यान्ड र वेल्स एक एकीकृत राष्ट्रिय ओलम्पिक समिति अन्तर्गत प्रतिस्पर्धा गर्छन् । यस वाहेक लगभग हरेक खेलमा वेलायतको प्रत्येक देशका फरक राष्ट्रिय टोली छन् । ती मध्ये इङ्ल्यान्ड सबभन्दा सफल राष्ट्र हो । वेल्स भने अन्तर्राष्ट्रिय फुटबलमा केही वर्ष यता अगाडि बढ्ने प्रयास गरिरहेको छ ।
वेल्स फुटबल संघ स्थापना भएको एक सय ४० वर्ष पुग्न लागिसकेको छ । १८७६ मा स्थापना भएको वेल्स फुटबल संघ विश्वकै तेस्रो पुरानो राष्ट्रिय फुटबल संघ हो । वेल्सले फिफाको आधिकारिक सदस्यता सन् १९१० मै लिएको थियो । तर फिफा र बेलायती संघबीच सम्बन्ध तनावपूर्ण भएका कारण उसको सदस्यता धेरै लामो समय टिकेन । एमेच्योर खेलाडीलाई भुक्तानीको विवादमा बेलायती राष्ट्रहरु १९२८ मा फिफाबाट फिर्ता भए । फलस्वरूप, वेल्सले पहिलो तीन विश्वकपमा प्रवेश पाउन सकेन । दोस्रो विश्व युद्धपछि वेल्स अन्य तीन घरेलु राष्ट्रसँगै १९४६ मा फिफामा पुन: सामेल भयो र उसले १९५० बाट विश्वकप छनोट भाग लिन थाल्यो ।
१९५८ स्वीडेन विश्वकप वेल्स फुटबलले खेलेको इतिहासकै पहिलो र अन्तिम विश्वकप हो । स्वीडेन विश्वकप वेल्सका लागि एउटा भाग्यले जुराएको विश्वकप थियो । उसको विश्वकप छनोट यात्राले यहि भन्छ । महादेशीय छनोटमा वेल्स समूहको दोस्रो स्थानमा थियो र टोली विश्वकपमा छनोट नहुने लगभग पक्का थियो ।
त्यही समय मध्यपूर्वको राजनीतिले एसियन र अफ्रिकन छनोटमा हस्तक्षेप गर्यो । दोस्रो अरब–इजरायल युद्धलाई कारण देखाएर इजिप्ट र सुडानले दोस्रो चरणको छनोटमा इजरायलसँग खेल्न मानेनन् । त्यस्तै इन्डोनेसियाले पनि इजरायललाई तटस्थ भूमिमा खेल्न जोड दिएपछि फिफाले इजरायललाई समूह विजेता घोषणा गर्यो । यद्यपि, फिफाले वास्तवमा कुनै खेल नखेलेर विश्वकप पुग्ने टोली चाहँदैनथ्यो, त्यसैले युरोपमा पहिलो चरणमा समूहको दोस्रो स्थानमा रहेका सबै टोलीहरुको चिठ्ठा निकालियो । बेल्जियमले पहिलो मौका पायो, तर भाग लिन अस्वीकार गर्यो । त्यसपछि वेल्सको मौका आयो । वेल्सले दुई लेगको प्लेअफमा इजरायलविरुद्द ४–० को समग्र जित निकाल्दै पहिलो पटक विश्वकपमा स्थान पक्का गर्न सफल भयो ।
जिमि मर्फीको प्रशिक्षणमा रहेको १९५८ को वेल्स टिमलाई पहिलो सुनौलो पुस्ताका रुपमा लिइन्छ । डेभ बोवेन टिमका कप्तान थिए । स्वीडेनमा वेल्स आयोजक स्वीडेन सहित हंगेरी र मेक्सिको सम्मिलित समूहमा थियो । वेल्स लगातार तीन बराबरी खेल्दै समूहमा दोस्रो भयो । टोलीका लागि विश्वकपको पहिलो गोल जोन चाल्र्सले हंगेरीविरुद्द गरेका थिए ।
|
दोस्रो चरणमा पुग्न वेल्सले तेस्रो स्थानको हंगेरीसँग प्लेअफ खेल्यो । जसमा टोली २–१ को नतिजामा विजयी भयो । खेलमा हंगेरीले ३३औं मिनेटमा लायोस टिचीको गोलमा अग्रता लिएको थियो । दोस्रो हाफमा आइभोर अलचर्च र टेरी मेड्विनले गोल गरेपछी वेल्स दोस्रो चरण पुग्यो । अन्तिम आठमा टोलीको भेट ब्राजिलसँग भयो, जसमा १७ वर्षे पेलेको पहिलो फिफा विश्वकप गोल निर्णायक बन्यो र ब्राजिल १–० को जितसहित सेमिफाइनल पुग्यो । पछि ब्राजिलले आयोजक स्वीडेनलाई हराएर विश्वकप नै जित्यो ।
१९५८ पछि वेल्स कुनै पनि विश्वकपमा छनोट हुन सकेन । कतारमा दोस्रो विश्वकप खेल्न लागेको वेल्सले त्यसबीच दुई महादेशीय प्रतियोगिता खेल्यो त्यो पनि २१औं शताब्दीमा आएर, २०१६ र २०२० मा । हुन त उसले १९७६ को युरोको क्वार्टर फाइनलपनि खेलेको हो तर होम एण्ड अवेुका आधारमा खेलाइएको उक्त क्वार्टरफाइनललाई प्रतियोगिताको भाग मानिएको थिएन । युरो १९७६ मा चार देश मात्र सहभागी थिए र सिधै सेमिफाइनल खेलाइएको थियो ।
५८ वर्षपछि अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा फर्केको वेल्सलाई युरो २०१६ मा रोनाल्डो प्रेरित च्याम्पियन पोर्चुगलले २–० ले पराजित गर्यो, जसमा पोर्चुगलका लागि रोनाल्डो र नानीले दोस्रो हाफको सुरुआती १० मिनेट भित्र गोल गरिसकेका थिए । त्यसको चार वर्षपछि टिम डेनमार्कसँग अन्तिम १६ मा ४–० ले पराजित भयो ।
हेर्नलायक खेलाडी
गारेथ बेल (लस एन्जल्स ग्यालेक्सी)
रियाल मड्रिडका पूर्व हस्ती बेल वेल्सका मुख्य खेलाडी हुन् । कतार यात्रामा बेलायती टोलीले उनीबाटै सबभन्दा ठूलो आशा राख्नेछ ।
युरोपियन च्याम्पियनसिपिमा ६ वर्षअघि उनकै नेतृत्वमा वेल्सले सनसनीपूर्ण यात्राका साथ सेमिफाइनलसम्मको यात्रा गरेको थियो । यसका साथै टोली यसपाली निर्णायक खेलमा युक्रेनलाई हराएर कतारको टिकट काट्दासम्म पनि वेल्सको यात्रामा बेलको भूमिका सबभन्दा महत्वपूर्ण रहयो ।
क्लब स्तरमा सम्भव सबै उपाधि जितिसकेका बेलको राष्ट्यि टोलीबाट पनि सम्झन लायक नतिजा ल्याउने अन्तिम मौका यही हो । त्यसैले पनि करियरको उत्तराद्र्धमा रहेका बेलमाथि विश्व फुटबलका समर्थकहरुको नजर रहनेछ ।
विश्वकपमा वेल्स:
विरुद्ध अमेरिका (अहमद बिन रंगशाला)
मंसिर पाँच गते, साँझ ६:४५ बजे
विरुद्ध इरान (अहमद बिन रंगशाला)
मंसिर ९ गते, दिउसो ३:४५ बजे
विरुद्ध इङ्ल्यान्ड (अहमद बिन रंगशाला)
मंसिर १३ गते, राति १२:४५ बजे
