काठमाडौं । रोजर फेडेरर, स्विट्जरल्यान्डका यी टेनिस खेलाडीलाई नचिन्ने खेलप्रेमी विश्वमा नहोलान । फेडरर विश्व खेलकुदकै महान प्रतिमा मध्ये एक हुन् । करियरमा २० पटक ग्राण्ड स्लाम जितेका उनले स्विट्जरल्याण्डलाई विश्व माझ चिनाए ।
फेडेररबाट विश्व खेलकुदमा गतिलो प्रभाव छोडेको स्विट्जरल्यान्डको फुटबल भने त्यति रवाफ जमाउन सफल छैन । फेडेरर जस्तो खेलाडी भाग्यले मात्र पाइन्छ । तर, भाग्य नै सबैथोक होइन । घरेलु लिग र फुटबल गतिविधिको उचित व्यवस्थापन गर्न सके फुटबलमा पनि स्विट्जरल्यान्डले रवाफ जमाउन सक्छ । किनकी त्यहाँ फुटबलको संस्कार एकदमै पुरानो र संवृद्ध छ ।
स्विट्जरल्याण्ड फिफाको संस्थापक सदस्य मध्ये एक हो । फिफाको मुख्यालय स्विट्जरल्याण्डको जुरिचमा नै छ । युरोपेली फुटबल महासंघ (युइएफए)को मुख्यालय पनि नियोन, स्विट्जरल्यान्डमै छ । त्यसका बावजुद फुटबल अत्यन्तै लोकप्रिय रहेको यो देशले अन्तरर्राष्ट्रिय फुटबलमा अहिलेसम्म कुनै ठूलो उपलब्धि हासिल गरेको छैन ।
|
१८९४ मै स्विस फुटबल संघ स्थापना भएर औपचारिक रुपमा फुटबल गतिविधि सुरु गरे पनि अहिले सम्म स्विट्जरल्यान्डले हासिल गरेको उपलब्धि भनेको पेरिस ओलम्पिक १९२४ को रजत पदक हो । त्यतिबेला फाइनलमा टोली उरुग्वेसँग ३-० ले हारेको थियो ।
विश्व फुटबलमा मध्यम टोलीको हैसियतमा रमाउँदै आएको स्विट्जरल्यान्डले मंसिर चार बाट कतारमा सुरु हुने विश्वकपमा १२औं पटक सहभागिता जनाउँदैछ । यसअघि खेलेका ११ विश्वकपमा बढिमा क्वार्टरफाइनल सम्ममात्र पुगेको इतिहासमा यसपाली सुधार गर्नु स्विट्जरल्यान्डको लक्ष्य हुनेछ । टोली १९३४, १९३८ र १९५४ का विश्वकपमा अनितम आठसम्म पुगेको थियो ।
१९३४ इटाली विश्वकप स्विट्जरल्याण्डले खेलेको पहिलो विश्वकप हो । १६ देश सहभागी प्रतियोगितामा स्विट्जरल्याण्ड दोस्रो चरणसम्म पुग्यो । प्रतियोगितामा सिधै नकाआउट चरण खेलाइएको थियो । पहिलो खेलमा उसले नेदरल्यान्ड्सलाई ३-२ ले पराजित गर्यो । दोस्रो खेलमा चेकोस्लाभियासँग भेट हुँदा टोली ३-२ ले पराजित हुँदै प्रतियोगिताबाट बाहिरियो ।
चार वर्षपछि १५ देश सहभागी फ्रान्स विश्वकप १९३८ मा अन्तिम १६ मा जर्मनीलाई टाइब्रेकरमा हराएको टोली अन्तिम आठमा हंगेरीसँग २-० ले पराजित हुँदै घर फर्कियो । त्यसपछि ब्राजिल विश्वकप १९५० मा स्विट्जरल्यान्ड आयोजक ब्राजिल, युगोस्लाभिया र मेक्सिको रहेको समूहमा तेस्रो बन्दै समूह चरणबाटै बाहिरियो ।
१९५८ मा स्विट्जरल्यान्ड आफैले विश्वकप आयोजना गरेको थियो । घरेलु भूमिमा टोली इङ्ल्यान्ड, इटाली र बेल्जियम सम्मिलित समूहमा दोस्रो भयो । प्लेअफमा तेस्रो स्थानको इटालीलाई पराजित गर्दै क्वार्टरफाइनलमा स्थान सुरक्षित गरे पनि अस्ट्रियासँग ७-५ ले पराजित भएपछि स्विट्जरल्यान्डको यात्रामा पूर्णविराम लाग्यो ।
अस्ट्रिया र स्विट्जरल्यान्डबीचको त्यो खेल विश्वकप फुटबलको इतिहासमै अहिलेसम्मकै सर्वाधिक गोल भएको खेल हो । खेलमा स्विट्जरल्यान्डका जोसेप हुगी र अस्ट्रियाका थियोडर वेग्नरले ह्याट्रिक गरेका थिए ।
त्यसको चार वर्षपछि स्वीडेनमा भएको विश्वकपमा छनोट हुन असफल टोलीका लागि चिलीमा १९६२ र इङ्ल्यान्डमा १९६६ मा भएका विश्वकप इतिहासकै खराब रहे । दुवै संस्करणमा समूह चरणका सबै खेलमा पराजय भोग्दै टोली चाँडै घर फर्किएको थियो ।
त्यसपछि स्विट्जरल्यान्डलाई विश्वकपमा फर्किन २८ वर्ष लाग्यो । अमेरिकामा १९९४ मा भएको विश्वकपमा पुनरागमन जनाउँदा स्विट्जरल्यान्ड फिफा विश्व वरियताको अहिलेसम्मकै सबभन्दा उत्कृष्ट तेस्रो स्थानमा थियो । अमेरिका १९९४ मा उसले उद्घाटन खेलमा अमेरिकासँग १-१ को बराबरी खेल्यो । दोस्रो खेलमा रोमानियालाई ४-१ ले पराजित गरेको टोलीले तेस्रो खेलमा कोलम्बियासँग २-२० को हार बेहोर्यो ।
|
एक जित र एक बराबरीको नतिजाले दोस्रो चरण पुगेको टोली अन्तिम १६ मा स्पेनसँग ३-० ले पराजित भयो । दुई वर्षपछि त्यही टोली पहिलो पटक महादेशीय प्रतियोगिता युरोपियन च्याम्पियनसिपलाई छनोट भयो । जहाँ स्विट्जरल्यान्डको यात्रा समूह चरणमै सीमित भयो ।
त्यसपछि टोलीले चार पटक युरोपियन च्याम्पियनसिप खेल्यो । २००४ र २००८ का दुई संस्करणमा समूह चरणबाटै बाहिरिएको थियो । २००८ को युरोपियन च्याम्पियनसिप अस्ट्रियासँग मिलेर स्विट्जरल्यान्ड आफैले आयोजना गरेको थियो । २०१६ मा अन्तिम १६ सम्मको यात्रा गरेको टोली २०२० मा अन्तिम आठ सम्म पुग्यो ।
विश्वकपमा १९९४ पछि फेरि उपस्थितीका लागि स्विट्जरल्यान्डले जर्मनी २००६ सम्म प्रतिक्षा गर्यो । जहाँ टोली फ्रान्स, दक्षिण कोरिया र टोगो सम्मिलित समूहबाट विजेता बनेर अन्तिम १६ सम्म पुग्यो । त्यसक्रममा स्विट्जरल्यान्डले जिनेदिन जिदानको फ्रान्सलाई गोलरहित बराबरीमा रोकेपछि नवप्रवेशी टोगो र दक्षिण कोरियालाई समान २-० को अन्तरमा हराएको थियो ।
अन्तिम १६ मा भने गोलरहित बराबरीपछि टाई ब्रेकरमा धकेलिएको खेलमा स्विट्जरल्यान्ड युक्रेनसँग पराजित हुँदै बाहिरियो । यात्रा धेरै लामो नभए पनि जर्मनी यात्रामा एउटै गोल नखानु स्विट्जरल्यान्डले गर्व गर्न लायक पक्ष थियो ।
२०१० मा पहिलो खेलमै स्पेनलाई १-० ले स्तब्ध पारेको टोलीले दोस्रो खेलमा चिलीसँग १-० को हार बेहोर्यो । तेस्रो खेलमा होन्डुरससँग गोलरहित बराबरीमा रोकिएपछि स्विट्जरल्यान्डको यात्रामा पूर्णविराम लाग्यो ।
ब्राजिलमा २०१४ मा भएको विश्वकप पनि स्विट्जरल्यान्डका लागि सुखद रहेन । इक्वेडर, फ्रान्स र होन्डुरस रहेको समूहबाट अगाडि बढे पनि अन्तिम १६ मा भने लियोनेल मेसीको अर्जेन्टिनासँग १-० ले पराजित भएपछि टोली त्यहीँबाटै घर फर्कियो ।
चार वर्षअघिको विश्वकपमा ब्राजिल, कोस्टारिका र सर्बिया सम्मिलित समूहबाट स्विट्जरल्यान्ड उपविजेता बन्दै नकआउट चरण प्रवेश गर्यो । अन्तिम १६ मा स्वीडेनसँग पराजित भएपछि स्विट्जरल्यान्डको रुस यात्रा टुंगियो ।
|
यसपाली कतारमा पनि स्विट्जरल्यान्डले पछिल्लो विश्वकपका दुई प्रतिद्धन्द्धी ब्राजिल र सबियासँग समूह चरणमै प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्नेछ । ब्राजिललाई यसपाली पनि प्रतियोगिताको मुख्य दाबेदार मानिएको छ । यसअर्थमा टोलीको कतार यात्रा सहज नहुने अनुमान स्वभाविक छ ।
तर, युरोपेली छनोटको समूह ‘सी’ बाट गत वर्ष मात्र युरोपियन च्याम्पियनसिप जितेको इटालीलाई पाखा लगाएर आएको स्विट्जरल्यान्ड आफ्नो जायन्ट किलर छविबाट भने आशावादी छ । छनोट चरणका आठ खेलमा पाँच जित र तीन बराबरी नतिजा निकालेको स्विट्जरल्यान्डले इटालीलाई दुई अंकले पछि पारेको थियो । इटालीले भने चार जित र चार बराबरी नतिजा निकालेको थियो ।
ठूला टिमलाई पनि निराश पार्न सक्ने एउटा मध्यम टोलीको छविका साथ कतार पुग्ने स्विट्जरल्यान्डले नोभेम्बर २४ मा हुने पहिलो खेलमा अफ्रिकी टोली क्यामरुनको सामना गर्नेछ । त्यसपछि टोलीले समूह चरणमा ब्राजिल र सर्बियासँग खेल्नेछ ।
हेर्नलायक खेलाडी
जेर्डान साकिरी (सिकागो फायर)
विंगर जेर्डान साकिरीले तीन पटक विश्व फुटबलको सबभन्दा ठूलो प्रतियोगितामा स्विट्जरल्यान्डको प्रतिनिधित्व गरिसकेका छन् । कतारमा उनी व्यक्तिगत चौथो सहभागिताका लागि जाँदैछन् ।
कतार विश्वकप खेल्ने स्विस खेलाडीमध्ये साकिरी सबैभन्दा अनुभवी हुन् । ३१ वर्षे साकिरीले राष्ट्रिय टोलीबाट एक सय आठ अन्तर्राष्ट्रिय खेल खेल्दा २६ गोल गरेका छन् । यसै सिजन फ्रेन्च क्लब लियोनबाट अमेरिकी मेजर लिग सकरको क्लब सिकागो फायर सरुवा भएका साकिरीले बायर्न म्युनिख, इन्टर मिलान र लिभरपुल जस्ता युरोपका प्रतिष्ठित क्लबहरुबाट खेलिसकेका छन् ।
साकिरी दुई पटक युरोपियन च्याम्पियन्स लिग जित्ने एक्ला स्विस खेलाडी हुन् । उनले २०१३ मा बायर्न म्युनिख र २०१९ मा लिभरपुलबाट त्यस्तो उपलब्धि हासिल गरेका थिए । विश्वकपमा ४ गोल गरिसकेका साकिरीले २०१४ ब्राजिल विश्वकपमा होन्डुरोसविरुद्ध ह्याट्रिक गरेका थिए ।
कतारमा स्विट्जरल्यान्ड पछिल्लो चरणहरुसम्म पुग्ने हो भने साकिरीबाट गोल निस्कन आवश्यक छ । साकिरीसँगै ग्रानिट जाका र यान सोमरको प्रदर्शन पनि महत्वपूर्ण रहनेछ ।
विश्वकपमा स्विट्जरल्याण्ड
विरुद्ध क्यामरुन (अल जुनब रंगशाला)
मंसिर ८ गते, दिउँसो ३ः४५ बजे
विरुद्ध ब्राजिल (रंगशाला ९७४)
मंसिर १२ गते, राति ९ः४५ बजे
विरुद्ध सर्बिया (रंगशाला ९७४)
मंसिर १६ गते, राति १२ः४५ बजे
(एजेन्सीहरुको सहयोगमा)
