काठमाडौं । भिरमा पुगिसकेको नेपाली फुटबलको गाडीलाई समथर राजमार्गमा फर्काउन नेतृत्वले अर्को एउटा अवसर प्राप्त गरेको छ । अखिल नेपाल फुटबल संघ (एन्फा)का अध्यक्ष पंकजविक्रम नेम्वाङले देशको फुटबललाई अन्तर्राष्ट्रिय गौरव र घरेलु व्यावसायिकताको राजमार्गमा दौडाउने मौका पहिलो पटक पाएका होइनन् ।
१७ महिनाअघि (असार २०७९ मा) भएको साधारणसभाबाट आफ्नो प्यानलको स्पष्ट बहुमतसहित अध्यक्षमा निर्वाचित हुँदा नेम्वाङले पहिलो पटक यस्तो मौका पाएका थिए । जसलाई उनले फिटिक्कै उपयोग गरेनन् । सम्पूर्ण रूपमा खेर फाले ।
क्यालेन्डरका सबै पाना सकिएर नयाँ क्यालेन्डरसमेत पुरानो भइसक्दा पनि नेम्वाङ नेतृत्वले मैदानभित्र लिगको एउटा साइकल नै पूरा गर्न सकेन । अघिल्लो कार्यसमितिको पालामै सुरु भएको महिला लिगलाई समेत पूर्णता दिन सकेन ।
नेपाली फुटबलको हितभन्दा पनि आफू र आफ्ना सीमित आसेपासेको स्वार्थलाई केन्द्रमा राखेर स्टेरिङ जथाभावी घुमाउँदा नेपाली फुटबल नराम्ररी भुमरीमा फस्यो । प्रचण्ड बहुमतसहित निर्वाचित भए पनि नेम्वाङको कार्यकाल थुप्रै विवाद, काण्ड र अकर्मण्य रूपमा अघि बढ्यो । आसेपासेका फोस्रा ढाडसबाट पलाएको घमण्डले घोर अलोकतान्त्रिक र अधिनायकवादी शैलीमा फुटबलको सवारी चल्न थाल्यो ।
निर्वाचित भएपछिको पहिलो बैठकबाट सुरु भएको फुट र गुटबन्दीले कहिल्यै विश्राम लिएन । अन्ततः निर्वाचित अध्यक्षले नेपाली फुटबल इतिहासमै पहिलो पटक बर्खास्तगी प्रस्तावको सामना गर्नुपर्ने स्थिति सिर्जना भयो । क्यालेन्डरका सबै पाना सकिएर नयाँ क्यालेन्डरसमेत पुरानो भइसक्दा पनि नेम्वाङ नेतृत्वले मैदानभित्र लिगको एउटा साइकल नै पूरा गर्न सकेन । अघिल्लो कार्यसमितिको पालामै सुरु भएको महिला लिगलाई समेत पूर्णता दिन सकेन ।
उमेर समूहको अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा टिम दर्ता गराउनुपर्ने चेत समेत नहुँदा नेपाली युवाहरू एसियाली स्तरको प्रतियोगिता खेल्नबाट वञ्चित भए । राष्ट्रिय लिग, एकेडेमीहरू त चुनावी नारामै सीमित भए । भ्रष्टाचार र कुशासनका आरोपहरू प्रत्येक दिन थपिँदै गए । चुनावअघि चर्को स्वरमा एक महिनाभित्र जारी गर्ने भनेको ‘श्वेतपत्र’को नामनिसान छैन । सामूहिक नेतृत्व र पारदर्शिताका नारालाई चर्को गुटबन्दी र अनियमितताका ठूल्ठुला विवाद अनि नेतृत्वको ढिपीले ढपक्कै ढाकेको छ । छोटोमा भन्ने हो भने यो डेढ वर्षको बीचमा एन्फाले नालायकीको नयाँ कीर्तिमान नै कायम गर्न भ्यायो ।
यी सबका बावजुद निर्वाचित भएको १५ महिनामै बर्खास्तगी प्रस्ताव सामना गरेका नेम्वाङले तिहारअघिको विशेष साधारणसभामा त्यसमाथि विजय प्राप्त गरेका छन् ।
विगतमा आफू र आसेपासेकै स्वार्थमा रुमल्लिँदा नेम्वाङ असफल भएका हुन् । आफूलाई चुनाव जिताउन दिनरात नभनी मरिहत्ते गरेकाको साथ उनले अध्यक्ष भएको एक साता पनि पाउन सकेनन् । अनि विदेश भ्रमण, भत्ता, पद र लाभका जिम्मेवारी जति आफ्ना आसेपासेमा मात्र केन्द्रित गर्दाको फल उनले भोगिसकेका छन् ।
बर्खास्तगीको प्रस्ताव दर्ता गराउने ४९ सदस्य थिए । तर, त्यो प्रस्तावको पक्षमा साधारणसभामा एउटै मत परेन । ३४ सदस्यले प्रस्तावको पक्षमा साधारणसभा बैधानिक नभएको भन्दै मतदान बहिष्कार गरे । ५३ सदस्यले मतदान गर्दा एक मत बदर भयो । बाँकी ५२ मत अध्यक्ष नेम्वाङको निरन्तरताको पक्षमा पर्यो । बर्खास्तगीको प्रस्ताव दर्ता गराएको मिति (भदौ २५) गतेबाट विशेष साधारणसभा भएको मिति (कात्तिक २३) बीचको दुई महिनाको समयमा प्रस्ताव गर्दा गराउने मध्येकै १५ जनाले कित्ता परिवर्तन गरिसकेका थिए ।
यसबीचमा नेम्वाङले आफ्नो पक्षमा बहुमत जुटाउन कति कसरत गरे भन्ने यसबाट प्रस्ट हुन्छ । आगामी दिनमा हुने एन्फाभित्र पदको भागबण्डा, विदेश भ्रमणका अवसर र आर्थिक लाभका जिम्मेवारीका बाँडफाँटले त्यसलाई थप प्रष्ट्याउने नै छ । जसरी भए पनि नेम्वाङले आफू स्पष्ट बहुमतमा रहेको पुनः प्रमाणित गरेका छन् । यसले उसै शक्तिशाली नेम्वाङलाई थप शक्तिशाली बनाएको छ ।
बहुमत सदस्यले राखेको बर्खास्तगी प्रस्ताव असफल बनाएपछि उनी ‘अल्पमतको नेतृत्व’ हुनुपर्ने खतराबाट टाढिएका छन् । तर, बहुमत प्राप्त गरेसँगै उनमा लिगबाट बाहिरिएको नेपाली फुटबलको सवारीलाई सही बाटोमा फर्काउने जिम्मेवारी पनि फर्किएको छ । जसमा सफल हुनका लागि उनले आफ्नै पछिल्ला १७ महिनाको गम्भीर समीक्षा गर्नुपर्छ र त्यसका कमजोरी पक्ष सुधार्नुपर्छ ।
नेम्वाङ कार्यकालको १७ महिना पूर्ण रूपमा असफल भन्न हिच्किचाउनुपर्दैन । तर चार वर्षे कार्यकाल सफल बनाउने ठाउँ अझै पर्याप्त बाँकी छन् । उनीसँग अझै साढे दुई वर्ष छ । जुन समय उनले नेपाली फुटबल परिवारलाई साँच्चै एकताको सूत्रमा बाँधेर मैदानभित्रको फुटबल गतिशील बनाउन उपयोग गर्नुपर्छ । मैदानभित्रको फुटबल गतिशील नभई अन्तर्राष्ट्रिय गौरव र घरेलु व्यावसायिकता कल्पना गर्न सकिन्न । र, मैदानभित्र फुटबल गराउन फुटबल परिवारलाई एकजुट नबनाई सम्भव हुन्न । यति कुरा त नेम्वाङले बुझेकै हुनुपर्छ ।
कार्यसमितिका प्रत्येक बैठकदेखि साधारणसभासम्म पनि ‘लिने र दिने’को खेल चलिरहेको छ । त्यही भएर होला, यो खेलका पात्रहरू आज एउटा त भोलि अर्को पक्षमा खुलेआम निर्लज्ज भएर प्रस्तुत भइरहेका छन् ।
विगतमा आफू र आसेपासेकै स्वार्थमा रुमल्लिँदा नेम्वाङ असफल भएका हुन् । आफूलाई चुनाव जिताउन दिनरात नभनी मरिहत्ते गरेकाको साथ उनले अध्यक्ष भएको एक साता पनि पाउन सकेनन् । अनि विदेश भ्रमण, भत्ता, पद र लाभका जिम्मेवारी जति आफ्ना आसेपासेमा मात्र केन्द्रित गर्दाको फल उनले भोगिसकेका छन् ।
‘दिएर कोही आफ्नो हुँदैन’ भन्ने पुरानो नेपाली भनाइ नेपाली फुटबलमा पनि लागू हुन्छ । केही दिएर बनाएको आफ्नो दिन छोडेकै समयबाट अर्काको हुन्छ भन्ने अनुभव पनि नेम्वाङले १७ महिनामा धेरै बटुलिसकेका छन् । कार्यसमितिका प्रत्येक बैठकदेखि साधारणसभासम्म पनि ‘लिने र दिने’को खेल चलिरहेको छ । त्यही भएर होला, यो खेलका पात्रहरू आज एउटा त भोलि अर्को पक्षमा खुलेआम निर्लज्ज भएर प्रस्तुत भइरहेका छन् ।
नेम्वाङले भने एन्फाको ढुकुटी प्रयोग गरेर अस्थायी रूपमा सधै बहुमतको खेल खेल्नुपरिरहेको छ । टाउको गन्ने गणितको ‘अब्बल विद्यार्थी’ बन्नु परिरहेको छ । अनि आसेपासेले कान फुकेको भरमा प्रभावित हुँदा चुनावअघिका सहयात्रीहरू उनीसँग पूर्ण रूपमा टाढिइसकेका छन् । त्यतिमात्र होइन, स्वयं आसेपासेकै साथ पनि मौसमी बनेको छ । आज छ तर भोलि छैन जस्तो ।
हेटौंडाको विशेष साधारणसभाले नेम्वाङलाई फेरि एकपटक र सायद अन्तिम पटक सुनौलो मौका दिएको छ नेपाली फुटबललाई सही बाटोमा फर्काउन । त्यसका लागि समय पनि उपयुक्त छ । भर्खर वर्षायाम सकिएर हिउँद सुरु भएको छ । अर्थात फुटबलको मौसम सुरु हुनैलाग्दा उनले साधारणसभाबाट विश्वासको मत लिएका छन् ।
साधारणसभाबाट बहुमत प्राप्त गरे पनि ‘फुटबल भनेकै म, म भनेकै फुटबल’ भन्ने अहंकार त्यागेर नेपाली फुटबल परिवारका असन्तुष्ट सदस्यका भावनालाई प्रतिक्रिया जनाउने होइन, सम्बोधन गर्नुपर्छ ।
अबको बाटो भनेको त्यो विश्वासको मत नेपाली फुटबलको हितमा प्रयोग गर्नुपर्छ । त्यसका लागि सबैभन्दा पहिला सीमित आसेपासेको नभई समग्र नेपाली फुटबलको साझा नेताका रूपमा आफूलाई उभ्याउनुपर्छ । विभाजित भएका मनलाई एकताबद्ध बनाउन पहल थाल्नुपर्छ । विगतमा चुनाव जितेपछि पलाएको घमण्ड त्यागेर नरम नेताका रूपमा प्रस्तुत हुनुपर्छ । आफू र आसपासेका स्वार्थको बोझ फ्याँकेर नेपाली फुटबलको समग्र हितको पक्षमा आफूलाई समर्पित गर्नुपर्छ ।
साधारणसभाबाट बहुमत प्राप्त गरे पनि ‘फुटबल भनेकै म, म भनेकै फुटबल’ भन्ने अहंकार त्यागेर नेपाली फुटबल परिवारका असन्तुष्ट सदस्यका भावनालाई प्रतिक्रिया जनाउने होइन, सम्बोधन गर्नुपर्छ । आसेपासेले अहिले पनि ‘हामी बहुमतमा छौं । सर्वशक्तिमान हौं । पेलेर जाउँ’ भनेर भड्काउन सक्छन् । त्यसको संकेत देखिन थालिसकेको छ ।
साधारणसभा सकिएलगत्तै उनका आसेपासेहरू जितको उन्माद पोख्नमा व्यस्त छन् । तिहारको उल्लासमय समयमा शुभकामना आदानप्रदान गर्नुको साटो उन्मत्त भएर अर्को पक्षको मुटु घोच्ने गरी सामाजिक सञ्जालमा बर्बराउन थालिसकेका छन् । यस्ता बर्बराहटले असन्तुष्ट पक्षलाई थप भड्काउने काममात्र गर्नेछ ।
नेम्वाङले अबका दिनमा सबैभन्दा सचेत हुनुपर्ने भनेकै आफ्नै कित्तामा देखिएझै गर्ने यस्तै अनुदार आसेपासेबाट हो । किनकि इतिहासले प्रमाणित गरिसकेको छ, यिनीहरू कहिल्यै पनि कसैको हुँदैनन् । जता फाइदा उतै हुने हुन् ।
विद्रोहरूपी बारुदको गोलालाई सही सम्बोधनमार्फत मत्थर बनाउन अब ढिलो गर्नुहुन्न । नेम्वाङले विशेष साधारणसभाको म्यान्डेटपछि बुझ्नुपर्ने कुरा यही हो । आखिर सहमति, सहकार्य र एकताको पहल गर्नुपर्ने नेतृत्वले नै त हो ।
१०५ मध्ये ८९ मताधिकार प्राप्त सदस्य रहने संस्थाका ३४ मताधिकार प्राप्त सदस्यले औपचारिक रूपमा विद्रोह गर्नु भनेको सानो कुरा होइन । यो आगोको सानो फिलिंगोमात्र नभई ठूलै बारुदको गोला हो । त्यो विद्रोहरूपी बारुदको गोलालाई सही सम्बोधनमार्फत मत्थर बनाउन अब ढिलो गर्नुहुन्न । नेम्वाङले विशेष साधारणसभाको म्यान्डेटपछि बुझ्नुपर्ने कुरा यही हो । आखिर सहमति, सहकार्य र एकताको पहल गर्नुपर्ने नेतृत्वले नै त हो ।
धानको बाला भनेकै झुक्नका लागि हो । नझु्क्ने त भुसिएको बाला पो हो । भुसिएको (चामल नभएको रोगी) बाला बन्ने कि धानको बाला ? रोजाइ नेम्वाङकै ।
शनिबारको अन्य स्टोरीः
अस्ट्रेलियाले भारतलाई रोक्न सक्ला ?
बाबर आजमः पूरा हुन बाँकी एउटा ‘लेख’
विश्वकप क्रिकेटः सजिलो थिएन बलर सामीलाई
आइसिसी विश्वकप २०२३ का अविस्मरणीय क्षण
