काठमाडौं । मानव सभ्यता जति पुरानो छ, त्यत्तिकै पुरानो मानिन्छ खेलकुद इतिहास पनि । यो के अर्थमा भन्दा मानिसको विकाससँगै खेल कुनै न कुनै रूपमा जोडिएकै थिए ।
गुफामा पाइएका पुराना चित्रमा मानिसको सभ्यतासँग खेल जोडिएको प्रस्ट देख्न सकिन्छ । हिजो शुक्रबारदेखि पेरिसमा आधुनिक ओलम्पिकको नयाँ संस्करण सुरु भएको छ । यो भयो, आधुनिक ओलम्पिकको कथा । थाहा के पनि हुनुपर्छ भने प्राचीन समयमा पनि ओलम्पिक हुन्थ्यो । यो भयो, प्राचीन ओलम्पिकको कथा ।
सुषुप्त रूपमा सुरु भएको खेलले नै अन्ततः त्यही प्राचीन ओलम्पिकको जग बसेको मान्न सकिन्छ । एकपल्ट त्यसैतर्फ जाऔं न । प्राचीन ओलम्पिकको इतिहास आफैंमा असाध्यै पुरानो छ भन्दा केही फरक पर्दैन । पहिलो प्राचीन ओलम्पिक भएको थियो, ईसापूर्व ७७६ मा । यो त असाध्यै धेरै अगाडिको कुरा न भयो । प्राचीन ओलम्पिक खासमा ओलम्पियाका देवताका लागि समर्पित थियो । यो भयो केही नभए पनि २ हजार ८०० वर्षअगाडिको कुरा ।
सबै खेल प्राचीन ओलम्पिया नगरमा हुन्थ्यो । ग्रिसको यस प्राचीन सहर युनानी देवताका लागि प्रसिद्ध थियो । यस सहरमा एकसेएक सुन्दर मन्दिर हुन्थ्यो । यसैका लागि त्यो बेला यो सहरले ख्याति कमाएको थियो । त्यति बेला हुने खेलको महत्त्व स्थानीय जनतासामु अत्यधिक थियो । त्यतिबेला पनि यस्तो ओलम्पिक अधिकांश समय चार वर्षमा एकैपल्ट हुन्थ्यो । यी ओलम्पिकमा भाग लिन युनानीहरू चारै तर्फबाट आउँथे । सहभागिताकै लागि सबैले कडा मिहिनेत पनि गरेको हुन्थ्यो ।
सन् १८९६ बाट भने आधुनिक ओलम्पिक सुरु भएको थियो । त्यो पनि संयोगले ग्रिसबाटै । त्यही ग्रिक जहाँ प्राचीन ओलम्पिक हुने गर्थ्याे ।
यस्ता ओलम्पिकमा विजेतालाई जैतुनको माला पुरस्कारको रूपमा प्रदान गरिन्थ्यो । यो पुरस्कार विजेतालाई पछि सहरमा भव्य स्वागत गरिन्थ्यो । यो विजेताका लागि असाध्यै गर्वको उपलब्धि हुन्थ्यो । यसले खेलाडीको छुट्टै जोस देखिन्थ्यो । त्यो भन्दा ठूलो के थियो भने त्यही बेला पनि यस्ता ओलम्पिकमा सहभागिता नै उपलब्धि मानिन्थ्यो । त्यसपछि मात्र पदकको कुरा आउने गथ्र्यो । भनेपछि त्यही समयमा पनि खेल भावनाको विकास भइसकेको थियो ।
यो क्रम १२ औं शताब्दीसम्म चलिरह्यो । त्यतिबेला के कस्ता खेल हुने गर्थ्याे त ? यसमा पनि कौतूहल हुनसक्छ । ईसापूर्व ६८४ सम्म यस्ता ओलम्पिक एकै दिनमा सकिन्थ्यो । रौनकता बढ्न थालेपछि यी ओलम्पिक तीन दिन पनि हुन थाल्यो । अनि यो पाँच दिनको भयो । यसले पनि देखाउँछ, आमजनताबीच यो ओलम्पिक कति धेरै लोकप्रिय थियो भनेर । त्यतिबेलाका दौड, लङजम्प, सटपुट, ज्याभलिन थ्रो, बक्सिङदेखि तरवारबाजीसम्म प्रमुख खेल हुन्थे ।
कुनै दिन त्यस्तो आयो, जतिबेला तत्कालीन राजा थियोडोसियसलाई के लाग्यो भने आमजनता ओलम्पिकमा मरिमेटेर लाग्ने भए । कुरा थियो, सन् ३९३ को । उनले ओलम्पिककै प्रतिबन्ध लगाउने निर्णय गरे । उनको आरोप थियो, आमजनताले विजेता खेलाडीलाई आफ्नो नायक मान्न थालेका थिए । यसले ग्रिकको धार्मिक भावनामा चोट लागेको थियो । यसरी एक राजाको सन्की विचारले प्राचीन ओलम्पिकमा पूर्णविराम लाग्यो ।
सन् १८९६ बाट भने आधुनिक ओलम्पिक सुरु भएको थियो । त्यो पनि संयोगले ग्रिसबाटै । त्यही ग्रिक जहाँ प्राचीन ओलम्पिक हुने गर्थ्याे ।
