काठमाडौं । एक वर्षअघिको कुरा हो । सशस्त्र प्रहरी बलको एपिएफ क्लबका रक्षक सुमन श्रेष्ठले आफ्ना आदर्श खेलाडी अनन्त तामाङबाट जर्सी उपहार पाएका थिए ।
१४औं जितपुर सिमरा गोल्डकप फुटबलको अन्तिम क्वाटरफाइनलमा एपिएफले अनन्तको कप्तानीमा रहेको फ्रेन्ड्स क्लबलाई २-० ले हराएको थियो । आफ्नै आदर्श खेलाडीको टिमलाई हराएर अन्तिम चारमा स्थान सुरक्षित गर्नेबित्तिकै सुमनले अनन्तसँग जर्सी मागेका थिए । पसिनाले निथ्रुक्क भिजेको नीलो जर्सी फुकालेर अनन्तले अटोग्राफसहित सुमनलाई उपहार दिए ।
‘अनन्त (तामाङ) दाइ मेरो आइडल हुनुहुन्छ । खेलमा उहाँको इन्टिलिजेन्सले मलाई एकदमै प्रभावित गरेको छ,’ गत सातामात्र राष्ट्रिय टोलीबाट ‘डेब्यू’ गरेका सुमनले एक वर्षअघि सिमरामा एकाबिहानै भएको त्यो संस्मरण सुनाए ।
पछिल्लो दुई साता सुमनका लागि अझ खास रह्यो । फुटबलको सुरुआती वर्षमा कल्पेका क्षण सुमनले यिनै दुई साता मैदानमा आफैंले आत्मसात गर्ने मौका पाए ।
मोफसलको फुटबल इतिहासमा यो आफैंमा स्मरणीयमध्ये एउटा खेल हो । बिहीबार राति सिमरा रंगशालामा हावा तीव्र गतिमा चलेका कारण खेल अप्रत्यासित रूपमा ढिला भएको थियो । चिन्ताजनक परिस्थितिबीच आयोजकले शुक्रबार बिहानलाई खेल स्थगित गर्नुपरेको थियो । सुमनका लागि त्यो झन विशेष रह्यो । जहाँ उनले दुई दिन लगाएर आफ्नै आइडललाई हराएका थिए अनि खेल सकिएलगत्तै जर्सी उपहार पाएका थिए ।
सिमराको त्यो मीठो क्षणको ताजगी कायमै रहँदा ठिक एक वर्षपछि सुमनले अनन्तको जोडी बनेर खेल्ने सौभाग्य पाएका छन् । उसो त पछिल्लो दुई साता सुमनका लागि अझ खास रह्यो । फुटबलको सुरुआती वर्षमा कल्पेका क्षण सुमनले यिनै दुई साता मैदानमा आफैंले आत्मसात गर्ने मौका पाए ।
चन्द्रसूर्य अंकित नीलो जर्सीमा अनन्तसँग ‘पियर अप’ भएका सुमनले गत शुक्रबार मात्र अन्तर्राष्ट्रिय फुटबलमा ‘डेब्यु’को मौका पाएका हुन् । लगत्तै चार दिनपछि सुमनले लगातार दोस्रो खेलमा राष्ट्रिय टोलीको जर्सी लगाएर देशको प्रतिनिधित्व गरे ।
नेपालले मार्च २५ मा घरेलु टोली मलेसियाविरुद्ध एएफसी एसिया कप छनोटको तेस्रो चरणको पहिलो खेल खेल्यो । यही खेलको ‘वार्मअप’स्वरुप नेपालले सिंगापुरविरुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय मैत्रीपूर्ण खेलमा प्रतिस्पर्धा गरेको थियो ।
सिंगापुरविरुद्ध मैदानमा ६० मिनेट बिताएका सुमनले मलेसियाविरुद्ध पनि पहिलो रोजाइमै मौका पाए । यसपालि भने सुमनले पूरा ९० मिनेट खेले ।
राष्ट्रिय टोलीमा सुमनका लागि यो पहिलो अनुभव थियो । यसअघि उनी कहिल्यै टोलीमा पर्नु त के बन्द प्रशिक्षणमा समेत बोलाइएका थिएनन् । सौभाग्य ! सुमनले पहिलो अनुभवमै सिंगापुरविरुद्ध ‘डेब्यु’ अवसर पाए, त्यो पनि पहिलो रोजाइमा ।
‘म्याच डे’को दिन हामी ब्रेकफास्टपछि वाकमा गएका थियौं । त्यसपछि टिम मिटिङ भयो । कोचले पहिलो रोजाइ सुनाउनुभयो । लाइनअपमा आफूलाई पाउँदा सरप्राइज भएको थिएँ । मनमा छुट्टै आनन्द आउने रहेछ । यही दिनका लागि मैले यत्रो मिहिनेत गरेको रहेछु जस्तो लागेको थियो,’ सुमन नोस्टाल्जिक हुन्छन्, ‘छातीमा चन्द्रसूर्य अंकित झण्डा भएको जर्सी लगाउँदा भावुक भइँदो रहेछ । गर्व महसुस गरें ।’
सिंगापुरविरुद्ध मैदानमा ६० मिनेट बिताएका सुमनले मलेसियाविरुद्ध पनि पहिलो रोजाइमै मौका पाए । यसपालि भने सुमनले पूरा ९० मिनेट खेले । सिंगापुरविरुद्ध नेपालले ऐतिहासिक पहिलो जित हासिल गर्दा मलेसियासँग भने पराजय बेहोरेको थियो ।
काभ्रेको पनौती घर भएका सुमनले बनेपाको एसओएस हर्मन माइनर स्कुलबाट माध्यमिक शिक्षा पूरा गरेका थिए । स्कुल पढ्दादेखि नै फुटबलमा उनको लगाव थियो । घरतिरको स्थानीय क्लब स्पोर्टिङ चौकोट अनि बनेपा ब्वाइज क्लबबाट फुटबल खेल्न थालेपछि उनले आफूलाई थप निखारे । यसबीच सुमनले राजधानीमा हुने यु-१४ फेस्टिभलमा जिल्ला अनि अन्तरविद्यालय कोकाकोला फुटबल कपमा स्कुलको प्रतिनिधित्व गरे । एसइइ उत्तीर्ण गरेपछि सुमन उच्च शिक्षाका लागि साँगास्थित नेपाल प्रहरी संगठनको कल्याणकारी कार्यक्रमअन्तर्गत स्थापित नेपाल पुलिस स्कुलमा भर्ना भए ।
ब्याच नम्बर २३४ (६) का सुमन तालिममा टप कमान्डर थिए । सिविरमा उनको काम करिब १०५ ‘कन्सटेबल’लाई कमान्ड गर्नु थियो ।
पुलिसमै हुँदा सुमन साथीको लहैलहैमा सनोज श्रेष्ठको नेतृत्वमा रहेको बिग्रेड ब्वाइज क्लबको यु-१८ टोलीमा आबद्ध भए । २०७४ को जेठमा सम्पन्न ललित स्मृति यु-१८ फुटबल प्रतियोगिताको दोस्रो संस्करणमा सुमनले बिग्रेड ब्वाइजको प्रतिनिधित्व गरेका थिए ।
अर्को वर्ष फागुनमा सम्पन्न सहिद स्मारक ‘बी’ डिभिजन लिगमा सुमन ब्वाइज युनियनको जर्सीमा देखिए । लिग सकिएको दुई महिनामै सुमनको ‘प्लस टु’ पढाइ पनि सकियो । त्यसपछि कोरोना महामारीको लहर सुरु भयो । अनि पूरा देश लकडाउनमा गयो ।
लकडाउनका बेला सुमन स्थानीय बनेपा ब्वाइजलाई डिभिजन फुटबलमा चढाउने भनेर लागि परे । त्यतिबेला बनेपा ब्वाइजले गत महिना मात्र स्वर्गवास भएका हरिओम श्रेष्ठको नेतृत्वमा टोली तयार पारेको थियो । सुमनले अन्तिम समयमा बनेपाबाट ‘सी’ डिभिजन छनोट प्रतियोगिता भने खेलेनन् । लकडाउनपछि सुमन एपिएफ आइपुगेका हुन् । डिभिजन फुटबल क्लबसँग कुनै सम्झौता नभएका कारण सुमनले एपिएफकै सहयोगमा स्वयम्भू क्लबबाट ‘सी’ डिभिजन लिग खेले ।
‘सी’ डिभिजनपछि सुमन आधिकारिक रुपमा एपिएफमा भर्ती भए । सुमन ककनी तालिम केन्द्रमा एक वर्षसम्म बन्द सिविरमा रहे । ब्याच नम्बर २३४ (६) का सुमन तालिममा टप कमान्डर थिए । सिविरमा उनको काम करिब १०५ ‘कन्सटेबल’लाई कमान्ड गर्नु थियो ।
सिविरमा रहँदै गर्दा सहिद स्मारक ‘ए’ डिभिजन लिग २०७८ चलिरहेको थियो । घाम झुल्किएपछि ककनीको डाँडाबाट सुमनले दशरथ रंगशालामा बलेको फ्लडलाइट हेरिरहन्थे । अनि आफ्नो भावनालाई नियन्त्रण गर्थे । छुट्टीका बेला आफ्नो टोलीको हौसला बढाउन रंगशाला नै धाउँथे ।
लिगमा अन्योलपूर्ण अवस्थामा पुगेपछि एपिएफका सबै खेलाडीलाई फुटबलभन्दा बाहिर अन्य सुरक्षाका काममा खटाइएको थियो । नेतृत्वले प्रतिक्रियास्वरुप खेलाडी सरुवा गर्दा सुमन सुर्खेत पुगेका थिए ।
‘क्याम्पमा रहँदा फुटबल एकदम धेरै मिस गरें । क्याम्प छोडौं भने मिहिनेत खेर जान्थ्यो । त्यसैले आफैले आफूलाई सम्हालें,’ सुमन ती पीडादायी दिन सम्झन्छन्, ‘मलाई टप कमान्डरको जिम्मा दिइएको थियो । क्याम्पमा हामीले धेरै मिहिनेत गर्यौं । दिइएका काम पूरा गर्नु हाम्रो कर्तव्य थियो ।’
त्यसपछिको लिग अर्थात् २०८० को जेठमा सम्पन्न लिगमा सुमनले शीर्ष डिभिजनको अनुभव लिए । तर, पर्याप्त समय खेल्न भने पाएनन् । ‘होम एन्ड अवे’ ढाँचामा खेलाइएको लिगमा सुमनले ४ खेलमा मात्र अवसर पाए । एपिएफको शीर्ष डिभिजन हैसियत अन्योलमा पुर्याएको त्यो लिगमा सुमनले विभागीय प्रतिद्वन्द्वी त्रिभुवन आर्मी क्लबविरुद्ध खेलको ७५औं मिनेटमा दीपेश धिमाललाई प्रतिस्थापन गर्दै ‘डेब्यु’ गरेका थिए ।
लिगबाट अंकका आधारमा एपिएफ र खुमलटार रेलिगेसनमा परेका छन् । तर थ्रीस्टारले अवैधानिक खेलाडी खेलाएको भन्दै एपिएफले दुई वर्षअघि हालेको उजुरीमाथि एन्फाले निर्णय गरिसकेको छैन । जसका कारण एपिएफ र थ्रीस्टारमध्ये कसले शीर्ष डिभिजनको हैसियत गुमाउने भन्ने टुंगो लागिसकेको छैन ।
‘एकदमै हतोत्साहित भएको थिएँ । सायद कोचले मलाई मौका दिएको भए हामीले अहिलेको अन्योलपूर्ण अवस्था सामना गर्नु नै पर्दैनथ्यो भन्ने मनमा अझै पनि लाग्छ । तर, मलाई प्रयोग नै गरिएन,’ सुमन भन्छन्, ‘अहिले राष्ट्रिय टोलीबाट दुई खेलमा १५० मिनेट खेलें । पूरा लिगमा यति पनि खेल्न पाइनँ ।’
लिगमा अन्योलपूर्ण अवस्थामा पुगेपछि एपिएफका सबै खेलाडीलाई फुटबलभन्दा बाहिर अन्य सुरक्षाका काममा खटाइएको थियो । नेतृत्वले प्रतिक्रियास्वरुप खेलाडी सरुवा गर्दा सुमन सुर्खेत पुगेका थिए ।
सुर्खेतमा आधा वर्ष बिताइरहँदा सुमनलाई निकै गाह्रो भएको थियो । कारण उनका सहकर्मी मंसिरमा सुरु भएको नेपाल सुपर लिग (एनएसएल)को दोस्रो संस्करण खेल्ने क्रममा थिए ।
‘लिगमा मैले आफ्नो खेल देखाउने मौका नै पाइनँ । त्यसैले पनि मेरो लागि एनएसएल खेल्नु असम्भव थियो । साथीहरूले गणबाट फर्किएपछि एनएसएल खेले । टिभीमा एनएसएल हेरिरहँदा एकदमै चित्त दुखेको थियो,’ सुमन आफ्नो करियरको क्षण सुनाउँछन् ।
सुर्खेतमा रहँदा सुमनले गणको प्रतिनिधित्व गर्दै केही फुटबल प्रतियोगिताहरू खेले । दुईवटा प्रतियोगितामा एपिएफले जित पनि हासिल गर्यो । गणबाट फर्किएपछि सुमनले मोफसलका विभिन्न प्रतियोगितामा एपिएफको प्रतिनिधित्व गर्दै आएका छन् । सबैमा उनले बेन्चमै रहेर सुरुआत गरे । यतिबेलासम्म सुमनले प्रशिक्षकको विश्वास जित्न सकेका थिएनन् ।
गत वर्षको फागुनमा सम्पन्न छैटौं झापा गोल्डकप उनका लागि फुटबल करियरको टर्निङ प्वाइन्ट बन्न पुग्यो । क्वाटरफाइनलमा पहिलो रोजाइका दीपेश (धिमाल)ले रातो कार्ड सामना गरेपछि एपिएफका प्रशिक्षक सुमन श्रेष्ठसँग अब सेमिफाइनलका लागि सुमनबाहेक अरू विकल्प रहेन । त्यसैले आर्मीविरुद्धको सेमिफाइनलमा सुमनले पहिलो पटक सुरुआती रोजाइमा मौका पाएका थिए ।
खासमा सुमन सेटपिस विशेषज्ञ पनि हुन्, पेनाल्टीमा त उनको दखल झन राम्रो छ । उनले एपिएफबाट अहिलेसम्म १५ वटा पेनाल्टी प्रहार गर्दा सबैमा सफल भएका छन् ।
आर्मीविरुद्ध सुमनको प्रदर्शन तारिफयोग्य रह्यो । आर्मीलाई हराएको एपिएफ फाइनलमा चर्च ब्वाइजसँग पराजित भयो । झापा गोल्डकपयता सुमनले फर्केर हेर्नुपरेको छैन । त्यसपछि उनी लगातार पहिलो रोजाइमा पर्दै आएका छन् । उनी पहिलो पटक एनएसएल पनि खेल्दैछन् । आसन्न एनएसएलमा उनी बुटवल लुम्बिनी एफसीको जर्सीमा देखिनेछन् ।
झापाअघि एपिएफले हेटौंडामा भएको छैटौं मकवानपुर गोल्डकपको उपाधि जितेको थियो । फाइनलमा न्युरोड टिम (एनआरटी)लाई टाइब्रेकरमा पराजित गर्दा सुमनले पनि पेनाल्टीमा गोल गरेका थिए ।
खासमा सुमन सेटपिस विशेषज्ञ पनि हुन्, पेनाल्टीमा त उनको दखल झन राम्रो छ । उनले एपिएफबाट अहिलेसम्म १५ वटा पेनाल्टी प्रहार गर्दा सबैमा सफल भएका छन् ।
मकवानपुरको सफलतापछि एपिएफले राइनो गोल्डकप, बेलबारी गोल्डकप र त्रिवेणी गोल्डकपमा सफलता हासिल गरेको छ । यी सबैमा सुमनको प्रस्तुति एपिएफका लागि महत्त्वपूर्ण रह्यो । अहिले त उनी एपिएफका निर्विकल्प रक्षक भएका छन् । सुमनले यसबाहेक एपिएफ करियरको सुरुआती समयमै गण्डकी प्रदेशमा भएको नवौं राष्ट्रिय खेलकुदमा स्वर्ण पदक पनि जितेका थिए ।
‘त्यतिबेला रत्नकाजी (महर्जन) गुरुले मलाई विश्वास गर्नुभएको थिएन । अहिले अवस्था फेरिएको छ,’ सुमन मुस्कुराउँछन्, ‘पहिला फ्लप थिएँ, अहिले कोचको नम्बर वान भएको छु ।’
राष्ट्रिय टोलीको बन्द प्रशिक्षण सुमनका लागि नौलो थियो । चार दिनपछि अन्तिम टोली सार्वजनिक भएको थियो । यो चार दिनमा सुमनले के-कस्ता स्मरणीय क्षण आत्मसात गरे त ?
पछिल्लो दुई महिना मोफसलका प्रतियोगिताहरूले घरेलु फुटबललाई अस्तव्यस्त बनायो । यही समयमा अखिल नेपाल फुटबल संघ (एन्फा)ले राष्ट्रिय टोलीका लागि अस्ट्रेलियन मूलका म्याट रसलाई नयाँ मुख्य प्रशिक्षकका रूपमा भित्र्याएको थियो । रसले राजधानीमा आयोजित सभापति कप र केपी ओली कपमा सुमनको प्रदर्शन प्रत्यक्ष रूपमा हेर्न पाए । रक्षापङ्क्तिमा सुमनको एग्रेसन र डिफेन्डिङ एबिलिटीले रसलाई प्रभावित पारेछ ।
सिंगापुर र मलेसिया टुरका लागि सुरुमा ३० खेलाडीलाई बन्द प्रशिक्षणमा बोलाइएको थियो । यसबाहेक फरवार्ड रेजिन सुब्बा र विंगर सिर्जन क्षेत्री ‘स्ट्यान्ड बाइ’ थिए । एक हप्तापछि रसले ६ खेलाडीलाई बाहिर राखे अनि रेजिन, सिर्जन र सुमनलाई पहिलो पटक राष्ट्रिय टिममा समेट्दै २७ सदस्यीय टोली घोषणा गरे ।
सुमन विराट गोल्डकपका लागि विराटनगरमा थिए । भारतीय टोलीलाई एक दिनअगाडि हराएर सबै खेलाडी भोलिको खेलका लागि ‘आइसिङ’ गरिरहेका थिए । ठिक त्यही बेला सुमनलाई राष्ट्रिय टोलीका सहायक प्रशिक्षक सल्यान खड्गीको कल आएको थियो ।
‘सल्यान सरको कल आयो । म्याट रस कोचलाई तिम्रो खेल मनपरेको छ । राष्ट्रिय टोलीमा बोलाउनुभएको छ भन्नुभयो । टेलिफोन संवादको एक घण्टापछि म काठमाडौं आइहालें ।’
राष्ट्रिय टोलीको बन्द प्रशिक्षण सुमनका लागि नौलो थियो । चार दिनपछि अन्तिम टोली सार्वजनिक भएको थियो । यो चार दिनमा सुमनले के-कस्ता स्मरणीय क्षण आत्मसात गरे त ?
सुमनको आगमनले नेपाली फुटबलका लागि एउटा आशाको किरण थपिएको छ ।
हाँस्दै सुनाउँछन्, ‘पहिलो दिन नै मैले स्ट्राइकरबाट ट्याकल खाएँ । ब्ल्याक बुल्ससँग हाम्रो मैत्रीपूर्ण खेल थियो । अनन्त दाइ घाइते भएकाले रसले मलाई अभिषेक (लिम्बू) दाइसँगै सेटमा राखेर खेलाउनुभयो । म आफैं चकित भएँ । राष्ट्रिय टोलीमा टफ फाइट हुँदो रहेछ । दिन प्रतिदिन मेरो खेल राम्रो हुँदै गयो । कोचले पनि विश्वास गर्दै जानुभयो । त्यसपछि कोचले अनन्त दाइ र मलाई जोडी बनाउँदै लानुभयो । झन् राम्रो हुँदै गयो ।’
एपिएफले ठाँटका साथ शीर्ष डिभिजनको हैसियत जोगाउन नसक्दा उनी फुटबल नै त्याग्ने मनसायसम्म पुगेका थिए । तर, राष्ट्रिय टोलीको जर्सी लगाउने उनको त्यो चाहनाले उनलाई ढाडस दिइरह्यो । यही ढाडसले त हो सुमनलाई किरण चेम्जोङ, रोहित चन्द जस्ता खेलाडीसँग खेल्ने सौभाग्य जुरेको ।
नेपाली फुटबलले पाएको भरपर्दा डिफेन्सिभ मिडफिल्डरमध्ये एक रोहितले अनन्तसँग मिलेर सेन्टर ब्याकको पोजिसनमा खेल्दै आएको धेरै भइसक्यो । यसको एउटै मात्र कारण हो, भरपर्दा रक्षकको कमी । सुमनको आगमनले नेपाली फुटबलका लागि एउटा आशाको किरण थपिएको छ । उनीमाथि मात्र एउटा प्रश्न उब्जिन्छ, के उनी लामो रेसका घोडा बन्न सक्छन् त ?
सुमनका एपिएफका गुरु, राष्ट्रिय फुटबल टोलीका पूर्वखेलाडी जीवेशकुमार पाण्डे भन्छन्, ‘सुमन मिहिनेती खेलाडीमा पर्छन् । उनी जेन्युन छन् । उसको एन्टिसिपेसन, पोजिसनिङ, इन्डोरेन्स, फिटनेस लेभल पनि राम्रो छ । म उसको भविष्य उज्ज्वल देख्छु । सुमनसँग प्रचुर क्षमता भएकै कारण उसले पहिलो अनुभवमै ‘डेब्यू अवसर प्राप्त गरेको हो । तर, मलाई अचम्म लागेको, यत्तिको क्वालिटी प्लेयरलाई पहिला किन बोलाइएन भन्ने चाहिँ हो ।’
