काठमाडौं । भलिबल नेपालको राष्ट्रिय खेल घोषणा भएको पनि ७ वर्ष बितिसकेको छ । भर्खर सकिएको काभा महिला नेसन्स लिग भलिबलमा नेपाली टोलीले गरेको प्रदर्शनले भने धेरैको ध्यान तानेको छ ।
प्रतियोगितामा नेपाली महिला टोलीले एकपल्ट भारतलाई नै हरायो भने भारतसँगै हारेर उपाधि गुमायो । चिरपरिचित प्रतिद्वन्द्वी भारतसँग ३-२ को सेटमा पराजित हुँदा नेपालले उपाधि गुमाएको थियो ।
घरेलु कोर्टमा भएको फाइनलमा नेपाल २५-२३, १४-२५, २५-२२, २१-२५, ५-१५ को सेटमा पराजित भयो । भारतले लगातार दोस्रो पटक उपाधि उचालेको थियो ।त्रिपुरेश्वरस्थित राखेप कभर्डहलमा भएको खेलले पाँच वर्ष अघिको १३औं दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग) को झल्को दिएको थियो ।
यही कोर्टमा सागको फाइनलमा लगातार दुई सेटमा अग्रता बनाएर पनि नेपाल ३-२ कै सेटमा पराजित भई स्वर्ण पदकबाट विमुख भएको थियो ।
बंगलादेशमा सन् २०१९ र २०२१ मा सम्पन्न काभा महिला च्याम्पियनसिपको पहिलो दुई संस्करणमा उपाधि जितेको नेपाल गत वर्ष त्रिपुरेश्वरमै तेस्रो स्थानमा समेटिएको थियो ।
राष्ट्रिय पुरुष टोलीका पूर्वकप्तान तथा नेपाल भलिबल संघका उपाध्यक्ष भरत शाह सरकारले जग्गा उपलब्ध गराए अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको कभर्डहल बनाउन सकिने दाबी गर्छन् ।
यसपालि पाँच टिम प्रतिस्पर्धा काभा नेसन्स लिगमा इरान तेस्रो भयो । इरानले श्रीलंकामाथि सोझो सेटमा जित पाएको थियो । श्रीलंका चौथो र माल्दिभ्स पुछारमा रहे ।
नेसन्स लिगको उद्घाटन खेलमा श्रीलंकामाथि सोझो सेटमा जित पाएको नेपालले राउन्ड रोबिन लिगको अन्तिम खेलमा माल्दिभ्सलाई पनि ३-० को सोझो सेटमा निराश पारेको थियो । भारतलाई ३-२ को नतिजामा हराएको नेपाल इरानसँग त्यही अन्तरमा पराजित भएको थियो । भारतविरुद्ध पाएको जित भने ऐतिहासिक थियो । किनकि नेपालले छिमेकीविरुद्ध पहिलोपल्ट पाएको जित हो यो ।
दोस्रो स्थानमा रहँदै सेमिफाइनल पुगेको नेपालले त्यहाँ इरानलाई सोझो सेटमा रोकेर लिग चरणको बदला लिएको थियो ।
फाइनलमा त्यही लयलाई कायम राख्ने लक्ष्यसाथ कोर्ट छिरेको नेपालले त्यसअनुरुप खेल्न सकेन । भारतले आफ्नो अनुभवको भरपूर सदुपयोग गर्दै नेपालले निराश बनायो ।
नेपाली टोलीका प्रशिक्षक जगदीश भट्टले फाइनलमा टोलीको प्रदर्शन अपेक्षाअनुरुप हुन नसकेको स्वीकारेका छन् ।
‘योजनाअनुसार प्रदर्शन प्रदर्शन हुन सकेन । फाइनलमा पुरानै समस्या (रिसिभ र सर्भिस) दोहोरियो । यो हारको जिम्मेवारी म लिन्छु । उपाधि दिलाउन नसकेकामा समार्थकसँग माफी माग्छु,’ प्रशिक्षक भट्टले फाइनलपछि भनेका थिए, ‘समग्र प्रतियोगिताको कुरा गर्ने हो भने धेरै सकारात्मक पक्ष देखिएको छ । भारत र इरान हामीभन्दा माथिल्लो स्तरका टोली हुन् । तर उनीहरूविरुद्ध उत्कृष्ट प्रदर्शन गरेका छौंं । यो सकारात्मक पक्ष हो ।’
काठमाडौं महानगरका मेयर बालेन्द्र शाहले भोलिपल्टै काभाका खेलाडीलाई नगदसहित सम्मान गरेर नेपाली भलिबलका लागि सकारात्मक सन्देश दिँदै खेलाडीको ऊर्जा भरेका छन् । उनले खेलाडीलाई जनही १ लाखसहित सम्मान गरेका हुन् ।
प्रशिक्षक भट्टले भने झै प्रतियोगिताबाट नेपाली महिला भलिबलमा राम्रो गर्न सक्ने उत्साह भने थपेको छ । सबै क्षेत्रका व्यक्तिहरूको ध्यान केन्द्रित गरेको छ ।
दक्षिण एसियामा मुख्य चुनौती भनेको भारत हो । त्यही भारतलाई पराजित गर्दा नेपालको मनोबल नबढ्ने कुरै भएन । यो जितले नेपालले भारतलाई हराउँछ भने त्यो महिला भलिबलले सक्छ भन्ने मानक स्थापित गराएको छ ।
यसले देशका राजनीतिकर्मी, कलाकारदेखि समाजका प्रवुद्ध क्षेत्रका व्यक्तिहरूको ध्यान आकृष्ट गराएको छ । नेपाली टोलीको हौसला भर्न उनीहरू कोर्टमै पुगेका थिए । काठमाडौंका मेयर बालेन्द्र शाह, उपमेयर सुनीता डंगोल समाजसेवी अनुराधा कोइराला, व्यवसायी उपेन्द्र महतोदेखि चर्चित कलाकार, राजनीतिज्ञ, अन्य खेलका राष्ट्रिय खेलाडी पनि कभर्डहल पुगे । खचाखच भरिए । फाइनलको दिन त आधाभन्दा बढी समर्थकले टिकट नै पाएन ।
यो उत्साहले भलिबलका लागि सरकारले आँखा खोल्नुपर्ने सबैको जिकिर छ । राष्ट्रिय खेलका लागि एउटा स्तरीय कभर्डहल आवश्यकता टड्कारो छ । त्यसका लागि सरकारले जग्गा उपलब्ध गराउनुपर्ने चर्को आवाज उठ्न थालेको छ ।
राष्ट्रिय पुरुष टोलीका पूर्वकप्तान तथा नेपाल भलिबल संघका उपाध्यक्ष भरत शाह सरकारले जग्गा उपलब्ध गराए अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको कभर्डहल बनाउन सकिने दाबी गर्छन् ।
‘हामीले बारम्बार सरकारसँग जग्गा उपलब्ध गराइदिनुहोस अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको कभर्डहल हामी बनाउँछौं भनेर आग्रह गरिरहेका छौं । नेपालमा भलिबलको क्रेज भएकाले अन्तर्राष्ट्रिय भलिबल संघले पनि राम्रो ठाउँमा जग्गा उपलब्ध गराए कभर्डहल बनाउन सहयोग गर्ने आश्वासन दिएको छ,’ शाहले भने ।
अब फ्रेन्चाइज लिगको अवधारणामा प्रवेश गर्दै छ भलिबल । यो स्थितिमा झन् स्तरीय कभर्डहल अत्यावश्यक छ । महिला र पुरुष दुवैको फ्रेन्चाइज लिग गर्ने घोषणा भइसकेको छ ।
व्यावसायिक बन्ने पथमा बढिरहेको भलिबलका खेलाडीले गत वर्षदेखि मात्र भलिबल संघबाट मासिक तलब पाउन सुरु गरेका थिए । गत भदौदेखि राष्ट्रिय टिममा रहेका खेलाडीले मासिक ५ हजार तलब पाउन गरेका छन् । यद्यपि त्यो दाताहरूको सहयोगमा हो ।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले फेसबुकमा लेखेका छन्, ‘उत्कृष्ट प्रदर्शन गरे पनि हामीले जित्न सकेनौं । एक पटकको हार संघैको हार होइन, हामी जित्ने छौं । धन्यवाद टिम नेपाल ।’
काभामा खेलाडीको प्रदर्शन हेर्ने हो भने निरुता ठगुन्नाको प्रदर्शन उम्दा रह्यो । यही प्रतियोगितामार्फत अन्तर्राष्ट्रिय डेब्यु गरेकी सुमित्रा रेग्मीले पनि मौकाको भरपूर सदुपयोग गरिन् ।
सरस्वती चौधरी लयमा फर्किंदा अर्की डेब्यु खेलाडी आरती सुवेदीले पनि आफ्नो क्षमता पुष्टि गरिन् । समग्रमा भन्नुपर्दा नेपालको प्रदर्शनले विगत बिर्साएको छ ।
कप्तान अरुणा शाही फाइनलमा क्षमताअनुसारको प्रदर्शन गर्न नसके पनि अन्य खेलको प्रदर्शन उम्दा रहेको दाबी गर्छिन् । ‘खेल पाँचौं सेटमा पुग्दा हामीले दबाब झेल्न सकेनौं । क्षमताअनुसार प्रदर्शन हुन सकेन । अनुभवको कर्मी रह्यो । भारतलाई हराएर उपाधि जित्ने अवसर थियो । पूरा हुन सकेन । समग्र प्रतियोगितामा भने उत्कृष्ट प्रदर्शन रह्यो,’ अरुणाले भनेकी थिइन् ।
काठमाडौं महानगरका मेयर बालेन्द्र शाहले भोलिपल्टै काभाका खेलाडीलाई नगदसहित सम्मान गरेर नेपाली भलिबलका लागि सकारात्मक सन्देश दिँदै खेलाडीको ऊर्जा भरेका छन् । उनले खेलाडीलाई जनही १ लाखसहित सम्मान गरेका हुन् ।
भलिबललाई ‘तपाईँ हरू राम्रो गर्नुस् हामी छौं साथमा’ भन्ने गतिलो सन्देश काठमाडौं महानगरले दिएको छ ।
‘हामीले नेपाली टोलीबाट उत्कृष्ट प्रदर्शनको आस गरेका थियौं । त्यो प्रतियोतिगामा देख्न पायौं । तपाईँहरूले सिमित स्रोत र साधनका बाबजुद भारत जस्ता उत्कृष्ट टोलीलाई चुनौती दिनु भयो । हार ब्यहोर्दैमा निरास हुनपर्ने अवस्था छैन,’ मेयर बालेन्द्रले सम्मान कार्यक्रममा भनेका थिए, ‘यो टोलीले सम्पूर्ण नेपालीलाई खुसी दिएको छ । आगामी दिनमा अझै राम्रो प्रदर्शन गर्नुहोला ।’
पहिलो समय निकै चर्चामा रहेकी गायिका रचना रिमालले टोलीको फोटो राख्दै सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा लेखेकी छन् ‘मेरो लागि उहाँहरू नै मिस नेपाल हुनुहुन्छ । उत्कृष्ट प्रदर्शन ।’
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले फेसबुकमा लेखेका छन्, ‘उत्कृष्ट प्रदर्शन गरे पनि हामीले जित्न सकेनौं । एक पटकको हार संघैको हार होइन, हामी जित्ने छौं । धन्यवाद टिम नेपाल ।’
