काठमाडौं । युरोपियन फुटबलमा अहिले एउटै कुराको चर्चा छ, त्यो हो यसपालि खेलाडीहरूबाट धेरै आत्मघाती गोल भइरहेका छन् । आजदेखि युरोपियन च्याम्पियनसिप, युरोको नकआउट चरण सुरु हुँदै छ । स्पर्धामा अहिलेसम्म ६ गोल आत्मघातीमा भएको छ ।
समूह चरणका कुल ३६ खेल सकिए । अब बाँकी रह्यो १५ खेल । फिफा विश्वकप र युरोको इतिहास हेर्ने हो भने विश्वकप २०१८ मा १८ र युरो २०२० मा ११ गोल आत्मघातीमा भएका छन् । जुन अहिलेसम्मकै उच्च हो । तर, जसरी यसपालि खेलको स्वरुप बदलिएको छ, आत्मघाती गोलको यो रेकर्ड तोडिने अनुमान गरिएको छ ।
खेलको स्वरुप भन्नाले जारी युरोको खेल ‘टेम्पो’ एकदमै फरक छ । खेल एकदमै छिटो र छरितो भएको छ । ठूला टोली साना टोलीमाथि हाबी नहुँदा खेलको तीव्रता पछिल्ला प्रतियोगिताभन्दा फरक छ । यसले के हुन्छ भने दुवै टोलीबाट एकपछि अर्को आक्रमण भइरहन्छ । जसले गर्दा रक्षकहरूलाई गाह्रो परिरहेको छ । यही कारण खेलाडीहरूबाट गल्ती भइरहेको छ ।
पेनाल्टी बक्सभित्र पेनिट्रेसन धेरै भएकाले रक्षकहरू दबाबमा रहँदै आएको छ । सबै टोलीहरू फाइनल थर्डमा बढी केन्द्रित रहँदा खेलको उच्च टेम्पोमा आत्मघाती गोलहरू निस्किएको हो ।
उदाहरणमा दुई हेभिवेट टोली स्पेन र इटालीबीचको खेल । खेलमा इटाली सबै पक्षमा स्पेनभन्दा अगाडि देखिएको थियो । तर, दोस्रो हाफमा स्पेनले आत्मघाती गोलको मद्दतमा खेलमा १-० को अग्रता लियो । पछि यही गोलमा खेल नै जित्यो । जसले टोलीलाई एक खेलअगावै नकआउट चरण पुर्यायो ।
भएको के थियो भने स्पेनका विंगर निको विलियम्सले बक्सनजिकैबाट स्ट्राइकर अल्भारो मोराटालाई कटब्याक दिएका थिए । जसलाई गोलकिपर जियानलुइजी डोनोरोमाले बचाउने प्रयास गरे । तर, बलले रक्षक रिकार्डो क्यालिफियोरीको खुट्टामा ठोक्किँदै जाली चुम्यो । स्पेनले बुनेको आक्रमणको गति नै त्यस्तो थियो कि बोलोग्नाका यी रक्षकले बललाई नियन्त्रणमै लिन सकेनन् । पछि बल्लतल्ल क्रोएसियाविरुद्ध संघर्षपूर्ण जित निकाल्दै इटालीले नकआउटको यात्रा गर्यो ।
अवे गोलले निर्णायक भूमिका खेलेको अर्को खेल बन्यो नेदरल्यान्ड्स र अस्ट्रियाबीच । गोल ठ्याक्कै क्यालिफियोरीको जस्तै । खेलको पाँचौं मिनेटमा अस्ट्रियाका लेफ्टब्याक एलेक्जेन्डर प्रासको कटब्याकलाई नेदरल्यान्ड्सका विंगर डोन्याल मालेनले नियन्त्रणमा लिन सकेनन् र बल जालीको सम्पर्कमा पुग्यो । अन्त्यमा अस्ट्रियाले नेदरल्यान्ड्समाथि ३-२ को रोमाञ्चक जित हासिल पायो । यो जितले अस्ट्रियाले फ्रान्स र नेदरल्यान्ड्सजस्तो बलियो टोलीलाई पछि पार्दै समूह विजेता बन्यो । हारले नेदरल्यान्ड्स तेस्रो स्थानमा झर्नुपरेको थियो । तर, चार उत्कृष्ट तेस्रो स्थानको टोलीमा अटाउँदै डचले पनि अन्तिम १६ मा स्थान बनायो ।
विश्व फुटबलमा त्यस्ता दिनहरू पनि थिए, जतिबेला आत्मघाती गोल कमै हुन्थे । किनभने खेलहरू अहिले जस्तो आक्रामक हुँदैनथे । आत्मघाती गोल गर्ने खेलाडीलाई हेर्ने नजर पनि फरक थियो । सन १९९४ विश्वकपमा कोलम्बियाली खेलाडीले आत्मघाती गोलकै कारण ज्यान गुमाएको घटना कसलाई पो थाहा छैन र । थाहा नहुनेहरूका लागि ३० वर्षअघिको त्यो घटनामा फर्काइहालौं ।
अमेरिकाले आयोजना गरेको १९९४ विश्वकपमा कोलम्बियालाई उपाधि दाबेदारमध्ये एक मानिएको थियो । किनभने टोलीले विश्वकप खेल्न अमेरिका पुग्नुअघि १९९१ देखि १९९३ सम्म २६ मध्ये २५ खेलमा जित हासिल गरेको थियो । यसबीच टोलीले १९९० को विश्वकप फाइनलिस्ट, दुई पटकको विश्व विजेता अर्जेन्टिनालाई ५-० ले पराजित गरेको थियो ।
ब्राजिलका लिजेन्ड पेलेले त्यतिबेला उपाधि कसले जित्ला भन्ने प्रश्नमा कोलम्बियाले जित्छ भनेर भनेका थिए । तर, समूहका तीन खेलमा एक जित र दुई हार बेहोर्दै कोलम्बिया पुछारमा रहँदै पहिलो चरणबाटै बाहिरियो ।
दोस्रो खेलमा कोलम्बियाले आयोजक अमेरिकाको सामना गरेको थियो । अमेरिकाले २–१ ले जितेको त्यस खेलमा कोलम्बियाली रक्षक आन्द्रे इस्कोबारले आत्मघाती गोल गरेका थिए । जसका कारण विश्वकप सकेको ६ महिनापछि इस्कोबारको कोलम्बियाली सेनाद्वारा हत्या गरिएको थियो । १९९४ विश्वकपमा इस्कोबारको आत्मघाती गोल एउटै मात्र आत्मघाती गोल रहन पुग्यो ।
अमेरिका विश्वकपयता सात विश्वकपका संस्करण आयोजना भए । जसमा कुल ३४ आत्मघाती गोल भएका छन् । जसमध्ये २०१८ रसिया विश्वकपमा सबैभन्दा धेरै १२ आत्मघाती गोल भएको थियो ।
युरोको कुरा गर्ने हो भने पछिल्ला सात संस्करणमा १७ आत्मघाती गोल भएका छन् ।
विगतमा कथाजस्तै बनिने आत्मघाती गोल अहिले खेलको एक भागजस्तै भइसकेको छ ।
फुटबल विश्लेषक सञ्जीव मिश्र भन्छन्, ‘अहिले युरोमा को ठूलो टोली, को सानो भन्ने छैन । साना टोलीले ठूला टोलीलाई दबाबमा राख्ने गरेका छन् । हाइप्रेसिङ खेलहरू भइरहेका छन् । जसले गर्दा रक्षकहरूबाट गल्ती भइरहेका छन् ।’
शनिबारदेखि नकआउट चरण सुरु हुँदै छ । अन्तिम १६ को पहिलो खेलमा साबिक विजेता इटालीले स्विट्जरल्यान्डसँग खेल्नेछ भने दोस्रो खेलमा आयोजक जर्मनीले डेनमार्कको सामना गर्नेछ ।
