काठमाडौं । अहिले नेपाली खेलकुदले जति चर्चा कमाइरहेको छ, ती सबै उपलब्धि केलाउने हो भने महिला खेलाडीबाट प्राप्त भएको छ । अघिल्लो साता मात्रै हो, एरिका गुरुङले २०औं सिनियर एसियन कराते च्याम्पियनसिपमा रजत पदक जितेको । त्यसअघि पारा तेक्वान्दो खेलाडी पलेशा गोवर्धन ओलम्पिक संरचनामा पदक जिताउने पहिलो नेपाली खेलाडी बनिन् ।
नेपाल पुलिस क्लबले माल्दिभ्समा सम्पन्न काभा महिला भलिबल क्लब च्याम्पियनसिपको उपाधि जित्यो । विगतमा पनि नेपाली खेलकुदमा पाएका धेरैजसो उपलब्धि महिला खेलाडीले नै दिलाएका छन् ।
अहिले राज्यको शीर्ष पदमा रहेका राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, विभिन्न पार्टीका शीर्ष नेताहरू खेलप्रति सकारात्मक बनिरहेका छन् । बधाई दिन हतारो देखाउँछन् । संसद् भवनमा पनि खेलकुदको विषयमा सांसदहरूले आवाज उठाउन थालेका छन् ।
खेलाडी डटकमले यस्तै उपलब्धि हासिल गरेका महिला खेलाडीको सूची निकालेको छः
संगिना वैद्य (तेक्वान्दो)
संगिना वैद्य । हालसम्म नेपाली खेलकुदले पाएको सबैभन्दा ठूलो नाम हो । उनी छनोट भएर ओलम्पिक खेल्ने तीनमध्ये पहिलो खेलाडी थिइन् । सन् २००४ फेब्रुअरीमा भएको एथेन्स ओलम्पिक तेक्वान्दो छनोटमा एसिया र ओसियाना क्षेत्रबाट संगिनाले यो उपलब्धि हासिल गरेकी हुन् ।
थाइल्यान्डमा भएको ‘फ्लाइवेट’ मा नुवाकोटकी संगिनाले स्वर्ण जितेकी थिइन् । खेलाडीको रूपमा संगिनाले साफ, एसियन च्याम्पियनसिपलगायत अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा स्वण दिलाएकी छन् । संगिनापछि तेक्वान्दोका दीपक विष्ट र टेबलटेनिसका स्यान्टु श्रेष्ठले छनोटबाट ओलम्पिक खेलेका हुन् ।
एरिका गुरुङ (कराते)
एरिका गुरुङ नेपाली खेलकुदले पाएको सबैभन्दा उत्कृष्टमध्ये एक कराते खेलाडी बनेकी छन् । उनले देशलाई एसियाली खेलकुदमा करातेबाट पहिलो रजत पदक दिलाएकी छिन् । भर्खरै उनले एसियन कराते च्याम्पियनसिपमा रजत जितेकी छन् । उनले यो सफलता एकै वर्षको अन्तरालमा पाएकी हुन् । नेपाली कराते खेलाडीले एसियन च्याम्पियनसिपमा जितेको यो पहिलो पदक हो ।
एरिकाले १९ औं एसियाली खेलकुदमा रजत जितेको स्थानमा चीनको हाङचाउमा एसियन च्याम्पियनसिपमा पदक जितेकी हुन् । गत वर्ष एसियाडमा रजत पदक जित्दा उनी २५ वर्षपछि नेपाललाई व्यक्तिगत रजत दिलाउने खेलाडी भएकी थिइन् । त्यसअघि तेक्वान्दोकी सविता राजभण्डारीले १९९८ को बैंकक एसियाडमा पदक जितेकी थिइन् ।
एसियाडमा जानुअघि उनले इन्डोनेसियाको जकार्तामा १०औं विश्व सितोरियो कराते च्याम्पियनसिपमा स्वर्ण जितेकी थिइन् । एसियाडपछि उनले अमेरिकाको टेक्ससमा भएको युएस ओपनमा स्वर्ण र रजत तथा भुटानको थिम्पूमा आठौं दक्षिण एसियाली कराते च्याम्पियनसिपमा स्वर्ण जितेकी थिइन् । त्यसैले उनी नेपालको उत्कृष्ट १० भित्र स्थान बनाउने खेलाडीमा पर्छिन् ।
पलेशा गोवर्धन (पारा तेक्वान्दो)
अघिल्लो महिना मात्र फ्रान्समा सम्पन्न पेरिस पारा ओलम्पिकमा पलेशा गोवर्धनले ऐतिहासिक कांस्य पदक जितिन् । कुनै पनि खेलाडीले पारामा होस् या समर ओलम्पिकमा जितेको यो नेपालको पहिलो पदक रह्यो । काठमाडौं डिल्लीबजारकी पलेशाले पारा तेक्वान्दोको के-४४ विधाअन्तर्गत महिला ५७ केजीमुनि तौलबाट कांस्य जितेकी हुन् ।
चीनमा आर्टिटेक्चर विषयमा अध्ययनरत उनले गत वर्ष हाङचाउ पारा एसियाडमा पनि कांस्य जितेकी थिइन् । जुन पारा एसियाडमा नेपालले जितेको पहिलो पदक थियो ।
चीनमै सम्पन्न एसियाली पारा ओलम्पिक छनोटमा स्वर्ण जित्दै पलेशाले पेरिसका लागि स्थान बनाएकी हुन् । उनले एसियाली पारा तेक्वान्दो च्याम्पियनसिपहरूमा पनि पदक जितेकी छन् । पलेशाले टोकियो पारा ओलम्पिकमा पनि सहभागिता जनाएकी थिइन् । त्यहाँ उनी कांस्य पदक भिडन्तमा पराजित भएकी थिइन् । यद्यपि दुई खेल जितेर इतिहास रचेकी थिइन् ।
आयशा शाक्य (तेक्वान्दो)
नेपाली महिला खेलाडीको नाम लिँदा छुटाउन नहुने नाम हो आयशा शाक्य । तेक्वान्दोकी उनले नेपालमै आयोजना भएको १३ औं दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग) मा दोहोरो स्वर्ण पदक जितिन् । तेक्वान्दो खेलाडीले एकै प्रतियोगितामा जितेको यो पहिलो दुई स्वर्ण थियो ।
ललितपुर पाटनकी आयशाले ११औं सागमा स्वर्ण तथा १२औं सागमा रजत जितेकी थिइन् । दुई छोराकी आमा बनेर देशलाई १३औं सागमा पदक जिताएपछि आयशाको चर्चा बढेको थियो । उनी तेक्वान्दोेकै सागका चार स्वर्णधारी दीपक विष्टकी धर्मपत्नीसमेत हुन् ।
गौरिका सिंह (पौडी)
नेपाली महिला खेलाडीमा चर्चा कमाएकी खेलाडी हुन्, गौरिका सिंह । पौडीवाज गौरिकालले नेपालमै भएको १३औं दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग) मा चार स्वर्ण जितिन् । उनले थप दुई रजत र तीन कांस्य पनि जितिन् । वर्ष २०७६ नेपाली खेलकुदमा गौरिकामय भएको थियो । नेपालगन्जमा भएको आठौं राष्ट्रिय खेलकुदमा पनि कीर्तिमान रच्दै १० स्वर्ण जितेकी थिइन् । गौरिकाले सन् २०१६ मा भएको भारतमा भएको १२औं सागमा एक रजत र तीन कांस्य जितेकी थिइन् ।
व्यक्तिगततर्फ पहिलो पटक उनले नै हो सागको पौडीबाट पदक दिलाएको । रियो ओलम्पिक २०१६ मा विश्वकै सबैभन्दा कम उमेरकी खेलाडी बनेर चर्चा बटुलेकी गौरिकाले टोकियो ओलम्पिक पनि खेलिन् । हाल उनले अमेरिकामा प्रशिक्षण र पढाइसँगै बढाइरहेकी छन् ।
सावित्रा भण्डारी (फुटबल)
सावित्रा भण्डारी युरोपमा खेल्ने पहिलो नेपाली महिला फुटबलर हुन् । हरेक खेलाडीको सपना युरोपमा खेल्ने हुन्छ । तर, अवसर भने कमैले पाउँछन् । यस्तै भाग्यमानी सावित्रा भइन् । हाल उनी विश्वकै प्रख्यात फ्रेन्च लिग खेलिरहेकी छिन् । उनी एनइभान्टे गुएनगाम्पमा दोस्रो सिजन बिताइरहेकी छन् ।
त्यसअघि उनी इजरायलको क्लबमा थिइन् । भारतको लिग तीन सिजन खेलेपछि उनको यात्रा युरोपमा पुगेको थियो । ३८ गोलसहित उनी नेपालका लागि सर्वाधिक गोल गर्ने महिला खेलाडीमा पर्छिन् । उनी पहिलो पटक नेपाललाई साफ च्याम्पियनसिप उपाधि जिताउने योजनामा छन् ।
अरुणा शाही (भलिबल)
अरुणा शाही महिला भलिबल टोलीकी कप्तान हुन् । अब, उनलाई भलिबलको ‘ट्रयु लिजेन्ड’ भन्दा फरक पर्दैन । उनको कप्तानीमा नेपालले दुई पटक काभा च्यालेन्ज कप उपाधि जितिसकेको छ । दुई पटक नेपाल उपविजेता भयो । आफ्नै भूमिमा १३औं दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग) मा ऐतिहासिक रजत जित्दा उनले नै कप्तानी भूमिका निभाएकी छन् । पछिल्लो दशक नेपाली भलिबलले रचेको यी सबै ऐतिहासिक उपलब्धि हुन् । यी सबै प्रतियोगितामा गण्डकी प्रदेशकी अरुणा कप्तान थिइन् । त्यसैले पनि नेपाली खेलकुदमा सफल महिलाको नाम आउँदा अरुणाको नाम छुटाउन सकिन्न ।
त्यस्तै अन्य नामहरुः सन्तोषी श्रेष्ठ (एथलेटिक्स)सविता राजभण्डारी (तेक्वान्दो)रुबिना क्षेत्री (क्रिकेट)नविता श्रेष्ठ (टेबलटेनिस)सीताकुमारी राई (तेक्वान्दो)मीरा राई (अल्ट्रा धाविका)
