नेपालको राष्ट्रिय खेल भलिबलमा प्रतियोगिताको कमी हुँदैन । देशैभर भलिबलका प्रतियोगिता भइरहन्छन् । तर, सबै नकआउट प्रतियोगिता । खेलाडीले त्यसमा छोटो समय र सीमित मात्रै खेल्ने मौका पाउँछन् । नेपाली महिला भलिबलको ठूलो आवश्यकता हो भलिबल लिग । जुनसुकै खेलको विकास वा खेलाडी उत्पादनमा लिग आयोजना गर्नुको महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ ।
|
तुलनात्मक रूपमा लिग लामो समयसम्म चल्ने भएकाले खेलाडीको प्रदर्शन मापन गर्न र स्तरोन्नतिका लागि पनि लिगको महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ । र, त्यसको आवश्यकता केही हदसम्म ढोरपाटन महिला भलिबल डबल लिगले पूरा गर्दै आएको थियो ।
सन् २०१९ मा चीनबाट सुरु भएको कोभिड-१९ को महामारीले विश्वभर खेलकुदमा नराम्रो असर पर्यो । जसबाट नेपाल पनि अछुतो रहने कुरै भएन । कोभिड महामारीले नराम्ररी दुई वर्ष नेपाली खेलकुद थलियो । त्यसबाट विस्तारै माथि उठ्ने प्रयास गरिरहेको छ, नेपाली खेलजगत ।
तर, ढोरपाटन महिला भलिबल डबल लिग भने अझै उठ्न सकेको छैन । ढोरपाटन स्पोर्ट्स क्लबले करिब दुई दशकदेखि निरन्तर महिला भलिबल लिग आयोजना गरिरहेको थियो । घरेलु महिला भलिबल प्रतियोगितामा ढोरपाटन महिला डबल लिग भलिबल प्रतियोगिता एक चर्चित नाम हो ।
ढोरपाटन भलिबल क्लबका अध्यक्ष मनवीर छन्त्याल कोभिड-१९ को कारण प्रतियोगिता गर्न असमर्थ रहेको बताउँछन् । ‘हामीले पुस, माघमा गराउने सोचेका थियौं । तर, कोभिड-१९ महामारीका कारण गर्न सकेनौं । देशभर लकडाउनको कारण आर्थिक समस्या पनि परेको थियो,’ उनले भने, ‘सबै जनाले गर्नुपर्छ भनेका छन् । अहिले चुनावमा व्यस्त छु । त्यही भएर गर्न सकेको छैन । चुनावपछि हेरौं, सकियो भने गर्ने सोचमा छौं ।’
२०६३ सालदेखि हरेक वर्ष आयोजना हुँदै आएको यो लिग भलिबल खेलाडीको प्रतिभा र उत्साह प्रस्फुटन गराउने बलियो माध्यम बनेको थियो । खेलाडीलाई उचित मञ्च प्रदान गर्ने सँगै नयाँ खेलाडी उत्पादनमा यो लिगको भूमिका महत्त्वपूर्ण थियो ।
|
ढोरपाटन महिला लिग वर्षमा एकचोटि हुनेमा विश्वस्त रहँदै सबै खेलाडी र टिमले यसको तयारी गर्थे । विशेष गरी नयाँ खेलाडी आफ्नो प्रतिभा प्रदर्शन गर्न यसै लिगको पर्खाइमा हुन्थे ।
राष्ट्रिय महिला भलिबल टोलीकी पूर्वकप्तान विनिता बुढाथोकी ढोरपाटन लिगले नयाँ खेलाडी उत्पादनमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्दै आएको बताउँछिन् । सशस्त्र प्रहरी बलको एपीएफ क्लबकी कप्तान विनितालाई यो लिगको कमी अहिले पनि महसुस भइरहेको छ ।
‘हरेक वर्ष ढोरपाटन लिग हुँदा माहोल नै अर्कै हुन्थ्यो । ढोरपाटन लिगकै लागि भनेर सबैले तयारी सुरु गर्थे, अहिले त्यो प्रतियोगिता नहुँदा अन्योल छ । निश्चित भनेको त्यही एउटा लिगमात्रै थियो,’ खेलाडीसँग विनिताले भनिन्, ‘विगतमा यो प्रतियोगिताले खेलाडी उत्पादन गर्नेमा ठूलो भूमिका खेलेको छ । मलाई ढोरपाटन लिग चाँडै होस् जस्तो लाग्छ । सबै खेलाडीलाई यो प्रतियोगिता ‘मिस’ भइरहेको छ ।’
नेपाल पुलिस क्लबकी खेलाडी कमला पुनले पनि ढोरपाटन लिग एकमात्र डबल लिग खेल गराउने प्रतियोगिता भएकाले नयाँ खेलाडीका लागि उत्कृष्ट प्लेटफर्म भएको सुनाउँछिन् । ‘पहिला ढोरपाटन लिग कहिले होला भनेर बस्थ्यौं । अहिले ठाउँ-ठाउँमा प्रतियोगिता भइरहँदा खेलाडी व्यस्त छन् तर डबल लिग अरू ठाउँमा भएको छैन । त्यो कुराचाहिँ मिस भइरकेको छ,’ राष्ट्रिय टोलीकी सदस्य रहिसकेकी उनले भनिन्, ‘सबै खेलाडीले सबै टिमसँग खेल्न पाउँथे । धेरै टिम हुन्थ्यो । सिकारू खेलाडीले पनि सबै टिमसँग दुई-दुई पटक खेल्न पाउँथे । प्रतियोगिता १५-२० दिनसम्म हुन्थ्यो । यसले नयाँसँगै अनुभवी खेलाडीलाई पनि ठूलो महत्त्व राख्थ्यो ।’
नेपालमा हुने अन्य प्रतियोगिताको तुलनामा ढोरपाटन सबैभन्दा बढी दिनसम्म चल्थ्यो । लामो समयसम्म खेलाडीको कोर्टमा हुने ‘इन्काउन्टर’ले नयाँ खेलाडीको व्यक्तित्व विकासमा पनि सहयोग पुग्थ्यो । अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका खेलाडीसँग नयाँ खेलाडीले धेरै कुरा सिक्न पाउँथे । अहिले ती कुराहरूको पनि कमी भइरहेको कमलाको ठम्याइ छ ।
|
ढोरपाटन लिगले खेलाडी उत्पादन गर्ने मात्र नभएर खेलाडीलाई आर्थिक रूपमा सहयोग पनि गर्ने गरेको थियो । बर्सेनि हुने यो प्रतियोगिताले विधागततर्फ उत्कृष्ट खेलाडीलाई सुन, स्कुटर र पैसाले सम्मानित गर्ने गरेको थियो । त्यो पनि संस्थागत रुपमा नेपाली भलिबल सुतेर बसेका बेला ।
यही कारण ढोरपाटनले गर्ने प्रतियोगिता र सम्मानको खेलाडीका लागि ठूलो अर्थ रहन्थ्यो । कहीँ कतै केही नभइरहेका बेला खेलाडीलाई खेल्ने मञ्चका साथै आकर्षक पुरस्कार यही प्रतियोगिताले दिने गरेको थियो । त्यसैले आर्थिक पक्षबाट पनि यसको महत्व हरेक खेलाडीका लागि छुट्टै थियो ।
ढोरपाटनले २०७६ सालको भएको अन्तिम प्रतियोगितासम्ममा ३६ वटा स्कुटर, तीन तोला सुन, दर्शकलाई समान दुई थान बाइक र स्कुटर बाँडिसकेको इतिहास छ ।
कार्यकाल पूरा भइसकेको नेपाल भलिबल संघ केन्द्रीय निर्वाचन गर्ने तर्खरमा छ । त्यसैका लागि जिल्ला र प्रदेशको अधिवेशन धमाधम भइरहेका छन् । नेपाल भलिबल संघका सचिवसमेत रहेका अध्यक्ष छन्त्यालसँगै अन्य पदाधिकारी पनि चुनावमै होमिएका छन् ।
नेपालको राष्ट्रिय खेलको आगामी चार वर्षका लागि नेतृत्व चयन गर्ने चुनाव अहिले कोर्टभित्रका अन्य गतिविधिभन्दा बढी प्राथमिकतामा परेका छन् । छन्त्याल आफै पनि महासचिवमा उम्मेदवारी दिने तयारीमा छन् ।
