काठमाडौं । आज कार्तिक ४ अर्थात फुलपाती, नेपालीको महान चाड विजया दशमीको सातौं दिन । आजबाट ५ दिनसम्म नेपालीहरु सरकारले दशैंका लागि भनेर छुट्याएको बिदामा रमाउनेछन् । दशैं त्यो चाड हो, जहाँ परिवारको पुनर्मिलन हुन्छ । ठूलाबडाहरुबाट आशीर्वाद लिईन्छ । विभिन्न उत्सवहरुमा संलग्न भइन्छ ।
माथि भनिएका दशैंको रीतिरिवाज बाहेकका कुराहरु हुन् । नेपालीहरु सम्पूर्ण कार्यहरुलाई ब्रेक लगाउँदै दशैं मनाउन आ-आफ्नो घर फर्कने चलन छ । दशैंको सातौं दिनसम्म आइपुग्दा उपत्यकामा मानिसहरुको लर्को ह्वात्तै घटेको छ ।
यी समाचारकर्मीलाई पनि त मन हुँदो हो, आफ्नो परिवारसँग बसेर दशैं मनाउने । तर, दर्शकलाई सही र समयमै सुचना प्रसार गर्न प्रतिबद्ध भएका उनीहरु दशैंका बेलामा पनि आफ्नो जिम्मेवारी लिइरहेका हुन्छन् ।
तर, एकाध पेशा यस्ता पनि छन् जसलाई दशैं अथवा कुनैपनि चाडपर्वले छेक्दैन । ती मध्ये एक हो, हाम्रै पेशा अर्थात, पत्रकारिता । विशेषगरी टेलिभिजन पत्रकारिता । समाचारले कहिले पनि ब्रेक लिँदैन, र टिभी पत्रकारहरुले विशेष गरी दशैं जस्तो महान चाडका बेलामा पनि दर्शकलाई सुचना प्रवाह गर्ने कालाई निरन्तरता दिइरहेका हुन्छन् ।
यी समाचारकर्मीलाई पनि त मन हुँदो हो, आफ्नो परिवारसँग बसेर दशैं मनाउने । तर, दर्शकलाई सही र समयमै सुचना प्रसार गर्न प्रतिबद्ध भएका उनीहरु दशैंका बेलामा पनि आफ्नो जिम्मेवारी लिइरहेका हुन्छन् ।
आज हामीले यिनै समाचारकर्मी, विशेषगरी टेलिभिजन खेलपत्रकासँग उनीहरुको अनुभव, यसपाली दशैंको योजना के छ ? लगायतका विषयमा केन्द्रित रहेर कुरा गरेका छौं ।
१. सरिता श्रेष्ठ, ग्यालेक्सी फोर के
दशैंको बेला काम पनि गरिरहेकै हुन्छु । चाडपर्वका बेला काम गर्ने बानी नै परिसकेको छ । काठमाडौंमै बस्ने भएकाले दशैंको बेलामा जिम्मेवारी झन् बढि हुन्छ । धेरै सहकर्मीहरु उपत्यका बाहिरका भएकाले अफिस खाली खाली जस्तै हुन्छ । तर, अफिसमा हामी रमाइलो भने गर्छौँ । यसपाली त झन् धेरै खेलहरु छन् । सिनियर क्रिकेट टोलीले घरमै अन्तर्राष्ट्रिय शृंखला खेलिरहेको छ । लगत्तै विश्वकप छनोट खेल्दैछ । यु–१९ टोलीले एसिया कप छनोट, प्रिमियर कप खेलिरहेको छ । त्यसैले यसपालीको दशैंमा यतै व्यस्त भइन्छ ।
२. सविना कार्की, कान्तिपुर टेलिभिजन
५-६ वर्ष नै भइसक्यो मैले परिवारसँग बसेर दशैं मनाउन नपाएको । अहिले त यस्तो भइसक्यो कि, परिवारले पनि मेरो बिदा नमिल्ने भएर मलाई घर आउ भन्न छाडिसके । सकेसम्म परिवारसँगै बसेर दशैं मनाउन मन छ । तर, हाम्रो पेशा नै यस्तो छ की हामीले चाहेर पनि घर परिवारसँग दशैं मनाउन पाउँदैनौं । दशैंका बेलामा घरको एकदमै याद आउँछ । अफिसमा आफू जस्तै अरु साथीहरु पनि हुनुहुन्छ । आफ्नो जिम्मेवारी पनि हो, त्यस हिसाबले खुसी पनि लाग्छ ।
अरुले दशैं मनाइरहँदा आफू चाहिँ जिम्मेवारीमा बस्नुपर्दा नराम्रो त लाग्छ । तर, आफ्नो पेशा नै त्यस्तो भएको भएर धेरै गुनासो चाहिँ रहन्न । तर, कहिले काहिँ आफ्नो साथीहरुले गुनासो गर्नुहुन्छ, आइदिएको भए हुन्थ्यो । त्यो बेला चाहिँ अलिकति खल्लो लाग्छ । यसपाली नेपालमा अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट चलिरहेको भएर त्यतै व्यस्त भइन्छ । अरु बिटको साथीहरु भने समय मिलाएर घर गएका छन् । हामी खेल पत्रकारहरुको दशैं मैदानमै हुनेछ ।
३. सोनिका अर्याल, संचारकर्मी
मैले २-३ वटा दशैं टेलिभिजनमा काम गरेर नै बिताएको छु । समाचार भनेको तोकिएकै समयमा जानुपर्छ । त्यसैले हामी त्यसका लागि तयार हुनुपर्छ । दशैंका बेलामा काम गर्दा रमाइलो नै नहुने भने होइन । म मात्र होइन, अरु सहकर्मीहरु पनि काम गरिरहेका हुन्छन् । त्यसैले अफिसमा पनि दशैंको माहोल नै हुन्छ । तर, टिकाको दिन भने साह्रै नरामाइलो लाग्दो रहेछ । घरमा सबैसँगै बसेर तयार भएर टिका लगाउन बस्दा आफूलाई एकदमै नरमाइलो लाग्थ्यो । घर परिवारको एकदमै याद आउँथ्यो । आखिर दशैं भनेकै आफ्नाहरुसँग भेटघाट गर्ने, रमाइलो गर्ने त हो । यसपाली हाम्रो टिका छैन । फेरि विनोदको गेम पनि छ । त्यसैले काठमाडौंमा नै हुन्छु । त्रिकोणात्मक ट्वान्टी–२० अन्तर्राष्ट्रिय शृंखला हेरेर नै बित्नेछ यसपालीको दशैं ।
४. देवेन्द्र सुवेदी, नेपाल टेलिभिजन
दशैं भनेको नेपालीको महान चाडपर्व हो । तर, हामीले आफ्नो कार्यलाई बेवास्ता गर्नुहुँदैन । हामी मिडियामा लागेका व्यक्तिहरु दशैं भनेर बस्ने हो भने काम कस्ले गर्ने ? पेशागत हिसाबले हेर्ने हो भने पत्रकार मात्र होइन प्रहरी, फायर ब्रिगेडर, स्वास्थ्य संस्थानहरु पनि दशैंका बेलामा काम गरिरहेका हुन्छन् । पत्राकारिता समाजको लागि अत्यावश्यक छ । दशैंका बेलामा काम गरिरहँदा परिवारहरुको एकदमै याद आउँछ । तर, काम पनि त गर्नुपर्यो नि । पत्रकारितालाई आफ्नो करियर बनाउने हो भने यस्ता कुराहरुको त्याग गर्नुपर्छ । अहिले काठमाडौंमा क्रिकेटको माहोल छ । क्रिकेट हेरेर नै रमाइलो गरिनेछ ।
५. निरन्जन अधिकारी, इमेज टेलिभिजन, थांग्रो सपोर्ट सिस्टम
पत्रकारिताको २२ वर्षमा मैलै मुश्किलले ५ पटक जति विदा बसेर दशैं मनाएको छु । बाँकी दशैं मैले मनाउन नपाएको भने होइन । कार्यलयमा काम गर्दै, साथी सहमर्कीसँग रमाउँदै दशैं मनाउन पाइएको छ । विश्वकै मिडिया उद्योगले पछिल्लो दशक फट्को मारेको छ । आमसंचार र पत्रकारितामा आएको डिभिटल उभारले विश्व संचारको नक्सा नैं बदलिएको छ । यस्तोमा परम्परागत मिडियामा काम गर्ने म जस्ता पत्रकारको लागि चुनौती पनि थपिएका छन् । न्यु मिडियाको भेलमा आफुलाई अभ्यस्त गराउँदै रेडियो र टेलिभिजनका दर्शकलाई आफ्नै प्लेटफर्ममा बाध्न कम्ता मिहिनेत गर्नुपर्ने अवस्था छैन । समग्र मिडिया उद्योगको औसत घटीरहेको अवस्थामा चाडपर्वको नाममा संचारगृहलाई शिथिल राख्न सकिंदैन । फुर्सदको समयमा दर्शक, स्रोता तथा पाठकहरु बढी नैं सक्रिय हुन्छन् । त्यसैले चाडबाडको समयमा हामी संचारकर्मी पनि अझ सक्रिय हुनुपर्दौ रहेछ । दशैं तिहार जस्ता नेपालीहरुको राष्ट्रिय उत्सवमा टेलिभिजनका लागि रिपोर्टीङमा दौडिनु वा रेडियोमा समाचार वाचन गर्नुलाई काम भन्दापनि जिम्मेवारीको रुपमा मैले लिएको छु ।
६. कविर महर्जन, न्युज एजेन्सी नेपाल (नान)
काठमाडौंको रैथाने भएकाले पनि दशैंका लागि आफन्तजन भेट्न टाढा जानुपर्दैन । तर, अरु सहकर्मीहरु प्रायः उपत्यका बाहिरका हुन्छन् । त्यसैले मेरो कर्तव्य पनि हो, सहकर्मीहरुलाई दशैं बेला घर पठाउने र अफिसको सम्पूर्ण काम आफूले सम्हाल्ने । उपत्यका बाहिरका सहकर्मीहरु वर्षभरि काठमाडौं बसेर काम गर्छन् । गाउँ जान पाएका हुदैनन् । म त यहिँ परिवारसँगै बस्छु । मेरो लागि हरेक दिन दशैं नै त हो । त्यसैले दशैंको बेला सबै काम हामी काठमाडौंमा बस्नेले नै हर्ने गरेका छौं । रिपोर्टिङ पनि दशैंमा कम हुने भएकाले त्यति गाह्रो हुँदैन ।
हामी पत्रकारहरु जिम्मेवारीबाट पन्छिनु हुँदैन । दशैंको बेला घरप रिवारसँग रमाइलो गरिरहेको हुन्छु । तर, दशैंको बाहनामा जिम्मेवारीबाट पन्छिने चाहिँ गरेको छैन । सधैं तयारी अवस्थामा नै हुन्छु । आखिर पत्रकारको कर्तव्य पनि यहि नै हो । वडादशैंको सबैमा शुभकामना ।
७. प्रारम्भ दाहाल, कान्तिपुर टेलिभिजन
दशैं जस्तो महान चाडमा हामीले परिवारसँगको विशेष पलहरु गुमाउँछौं । तर, चाडपर्वहरुमा काम गर्नुको रमाइलो पनि छुट्टै छ । दशैंकै बेला देशका विभिन्न ठाउँमा विभिन्न खेलकुदका प्रतियोगिताहरु हुन्छन् । यी प्रतियोगिताहरुको रिपोर्टिङ गर्दा रमाइलो हुन्छ, चाहे त्यो मैदानमा गएर रिपोर्टिङ गर्दा होस् वा समाचार कक्षमा गर्दा । तर, यसबीच घरपरिवारको साह्रै याद आउँछ । परिवार र आफन्तजनहरु दशैं मनाउन भनेर विदेशबाट नेपाल आएका हुन्छन् । उहाँहरुलाई समय दिन नपाउँदा दुखः लाग्छ ।
अन्त्यमा, देशमा विजया दशमीको टिका थापिरहँदा संसारको कुनै कुनामा नेपाली खेलाडीहरु देशका लागि रगत पसिना बगाईरहेका हुन्छन् । उसको समाचार संकलन र प्रशारणमा कुनैपनि बहानामा गरिने ढिलाई वा उदासिनता उसको वर्षौको मेहेनतमाथिको उपेक्षा हो भने पाठक, स्रोता, दर्शकमाथिको बेइमानी हो । यही दशैंलाई हेरौं । नेपाली राष्ट्रिय क्रिकेट टोली अहिले हङकङ र युएईसँग अन्तर्राष्ट्रिय शृंखलामा व्यस्त छ । पारा एसियाली खेलकुदका लागि खेलाडीहरु चिनमा छन् । उनीहरुको प्रदर्शनले सिंगो देशलाई गौरव र उर्जा प्रदान गरिरहँदा खेल पत्रकारहरुले दशैं नर्बिसिएर भयो र ? मिडियामा लागेपछि काम र चाडपर्व सँगसँगै मनाउने क्षमता विकास हुँदो रहेछ । चाडपर्वमा मिडिया हाउस र न्युजरुम पनि अरु समयको भन्दा फरक हुन्छन् । त्यहाँपनि चाडपर्वकै रौनक हुन्छ । त्यसैले खेल पत्रकारहरु भन्ने गर्छन् – दशैंमा विदा पाइन्न, दशैं मनाउन छाडिन्न’ ।
याे पनिः
