आश्विन २६, २०८१ शनिबार | ०६:२७:२५
अन्ततः इनियस्टाको संन्यास इङ्ल्यान्डको एउटा असाधारण जित तयार हुनु, ‘किङ्ग अफ क्ले’ को बिदाइका लागि पोग्बाको पुनर्जन्म विम्बल्डन झन ‘अमानवीय’ हुँदै नेपाल सोझो सेटमा विजयी तुर्केमेनिस्तानको सामना गर्दै नेपाल वेस्ट इन्डिजको लगातार दोस्रो जित जापानको विजयी यात्रा जारी फ्रान्सको सहज जित अन्ततः इनियस्टाको संन्यास इङ्ल्यान्डको एउटा असाधारण जित तयार हुनु, ‘किङ्ग अफ क्ले’ को बिदाइका लागि पोग्बाको पुनर्जन्म विम्बल्डन झन ‘अमानवीय’ हुँदै नेपाल सोझो सेटमा विजयी तुर्केमेनिस्तानको सामना गर्दै नेपाल वेस्ट इन्डिजको लगातार दोस्रो जित जापानको विजयी यात्रा जारी फ्रान्सको सहज जित
शनिबारको दिन विमल पाण्डे

एकाएक बदलिएको विमलको फुटबल करियर

काठमाडौं । जेठ २५ को कुरा हो । दक्षिण एसियाली फुटबल (साफ) च्याम्पियनसिपको १४ औं संस्करणका लागि नेपाली राष्ट्रिय टोलीका प्रशिक्षक भिन्सेन्जो अल्बर्टो एनिसले २३ सदस्यीय टोली घोषणा गरिसकेका थिए । सोही दिन भद्रकालीस्थित नेपाली सेनाको मुख्यालयमा विमल पाण्डे बुट ‘डाक्टर’कहाँ आफ्नो जुत्ता बनाइरहेका थिए । त्यही समय क्लबका व्यवस्थापक चुनबहादुर थापाको फोन आयो ।

विमल र चुनबहादुरबीचको टेलिफोन संवाद जहिल्यै फुटबल गतिविधिकै बारेमा हुने गर्छ । त्यस दिन पनि उनीहरूबीच फुटबल बारेमै संवाद भयो । तर, त्यो कुराकानी फुटबलमा १५ वर्ष बिताइसकेका विमलका लागि एकदमै खास रह्यो ।

फोन उठाउनेबित्तिकै चुनबहादुरले विमललाई बधाई दिए । ‘साफका लागि छनोट भइस् बधाई छ,’ विमलले हेलो भन्नासाथ चुनबहादुर बोलेका थिए ।

‘हो र ! ह्या, होइन होला गुरु । कस्तो हावा कुरा गर्नुभएको गुरुले । कहाँ पर्छु र म,’ ३३ वर्ष पुगिसकेका विमललाई विश्वासै लागेन ।

‘उताबाट अन्तिम सूची आइसक्यो । तँ परेको छस्,’ चुनबहादुरले विमललाई विश्वास दिलाए ।

पहिलो पटक राष्ट्रिय टोलीमा परेको खबर सुनेपछि विमलको खुसीको सीमा रहेन । यही मौकामा विमलले हेटौंडामा रहेका भाइ राजेश (काकाका छोरा) लाई खुसीको खबर सुनाए । त्यसपछि आमाबुवालाई फोन गरे । लगत्तै प्रशिक्षक नवीन न्यौपानेबाट फोनमै बधाई लिए ।

‘नसोचेको कुरा भयो । पटक–पटक घाइते भइरहेको थिएँ । खेलिरहेको पनि थिइनँ । अन्तिम टोलीमा आफ्नो नाम देख्दा आफै दंग परें,’ विमलले त्यो दिन सम्झे, ‘यसपालि हाम्रो बलिया टिमहरूसँग खेल्ने तालिका थियो । प्रशिक्षकले पनि मेरो उचाइ र शारीरिक पक्ष बलियो भएकाले टोलीमा समावेश गरेजस्तो लाग्यो । त्यसमाथि लेफ्ट डिफेन्समा खेलाडीहरू पनि थिएनन् । विकास भाइ (खवास) पनि चोटका कारण मैदान बाहिर थिए ।’

कर्मकाण्डी ए डिभिजन लिगका कारण नेपाली टोलीले यसपालि साफ च्याम्पियनसिपलाई पर्याप्त तयारी गर्न पाएको थिएन । दिन बिराएर भएका लिगका कारण खेलाडीहरू फिटनेसमै संघर्ष गरिरहेका थिए ।

निकै व्यस्त तालिकाबीच देशभित्र दुई दिनमात्र अभ्यास गरेर राष्ट्रिय टोली जेठ २९ मा अभ्यासका लागि फिलिपिन्स गएको थियो ।

साफको पूर्वसन्ध्यामा तयारीस्वरुप जेठ ३२ मा नेपालले फिलिपिन्ससँग मैत्रीपूर्ण खेल खेल्यो । प्रशिक्षक एनिसले फिलिपिन्ससँग दुई नयाँ अनुहारलाई पहिलो रोजाइमै मैदान उतारे । ‘डेब्यु’ गर्ने खेलाडी थिए लाकेन लिम्बु र यिनै विमल । सेन्ट्रल डिफेन्स खेल्ने विमललाई लेफ्ट डिफेन्सका रूपमा प्रयोग गरिएको थियो ।

विमलको राष्ट्रिय जर्सी लगाएर खेल्ने सपना पूरा भयो । ‘डेब्यु’ खेलमै विमलले निर्धारित ९० मिनेट खेले । तर, टोलीलाई हारबाट जोगाउन भने सकेनन् । सामान्य गोल खान पुग्दा नेपाल १-० ले पराजित भयो ।  

‘छुट्टै महसुुस हुँदोरहेछ । देशको झन्डा रहेको जर्सी लगाउन पाउँदा एकदमै गर्व महसुस गरें,’ विमलले भने, ‘हरेक खेलाडीको चाहना हुन्छ, एकदिन राष्ट्रिय टोलीका लागि खेल्ने । मैले यसको लागि निकै कुरें । फिलिपिन्स राम्रो टोली हो । त्यसैले प्रेसर लिइयो, मज्जा पनि लिइयो ।’

विमलको पर्खाइ

हर्नामाडी, हेटौंडा उपमहानगरपालिका-१८ मा जन्मेका विमलले आर्मीमा जागिर खानुभन्दा अगाडि कुनै पनि श्रेणीको फुटबल खेलेका थिएनन् ।

फुटबलमा भने बाल्यावस्थादेखि नै रुचि राख्थे । यही रुचिबीच विमल मकवानपुरमै रहेको हटिया स्पोर्ट्स एकेडेमीमा आबद्ध भए । हटिया जिल्लामा खेलाडी उत्पादन गर्ने पुरानो एकेडेमी हो । त्यहाँ केही वर्ष खेलेपछि विमलले टीकाराम लामाको एफसी पोर्टाला क्लबबाट खेल्ने मौका पाए । पोर्टालामा विमलले हकलाग्दो मौका पाउँथे । प्रदर्शन स्तरीय नै थियो । क्लबलाई तीनपल्ट जिल्ला लिगको उपाधि जिताए ।

जिल्ला लिगमा गरेको प्रदर्शनले विमल हेटौंडामा चिनिन थाले । स्थानीय बालबोध माध्यमिक विद्यालयमा आफ्नो स्कुले जीवन बिताएका विमल २०६५ मा काठमाडौं आए । काठमाडौं आउनुको एउटै कारण थियो आर्मीमा आबद्ध हुने ।

यसका लागि विमलले आर्मीमा ९ महिना तालिम गरे । त्यसपछि विमलको पोस्टिङ हेटौंडाको भैंसेमा भयो, जहाँ उनले पुनः फुटबल वातावरणमा होमिने मौका पाए । भैंसेपछि विमल गण छनोटका लागि काठमाडौं फर्किए । गणमा छनोट भएपछि प्रधानसेनापति कप खेले । पहिलो पटक नै विमलको टिमले फाइनलसम्म यात्रा गर्यो ।

प्रधानसेनापतिमा विमलले गरेको प्रदर्शनले आर्मी क्लबका पदाधिकारीहरू लोभिए । सोही वर्ष क्लबले विमललाई क्लबमा बोलाए । तर, विमलले विभिन्न कारणले त्यस प्रस्ताव अस्वीकार गरे । दुई वर्षपछि क्लबले दोस्रोपल्ट बोलाएपछि भने विमल क्लबमा आबद्ध भए ।

विमल आर्मीमा आबद्ध भएको १५ वर्ष पूरा भइसकेको छ । भर्खरै आर्मीबाट आफ्नो चौथो लिग खेल्न भ्याएका छन् । २०७५ को संस्करणदेखि विमलले सहिद स्मारक ‘ए’ डिभिजन लिगमा आर्मीको प्रतिनिधित्व गरेका हुन् । यसबीच क्लब लगातार दुईपल्ट २०७५ र २०७६ मा उपविजेता बनेको थियो ।

आर्मीको पहिलो टोलीमा पर्नु अगाडि विमलले मकवानपुर-११ बाट मोफसलका धेरै प्रतियोगिताहरू खेले ।

‘मकवानपुरले बोलाउँदा जागिरबाट बिदा लिएर झापा, वीरगन्ज र चितवनमा मोफसलका प्रतियोगिताहरू खेल्न जान्थें । आज आएर ती दिनहरूको महत्व बढेको छ,’ अलिकति भावुक हुँदै विमलले सुनाए ।

सायद परिवारले त्यतिबेला फुटबलको महत्व बुझेको भए विमलको फुटबल करियरले अर्कै मोड लिन्थ्यो । २० वर्षअगाडिको कुरा हो । एन्फा एकेडेमी आफ्नो दोस्रो ब्याचको टिम ‘बी’का लागि १४ वर्षमुनिका खेलाडी छनोट गर्दै थियो । मकवानपुरमा छनोट कार्यक्रम हुँदै थियो । विमललाई पनि छनोटमा जान मन थियो । तर, परिवारले जान दिएन ।

‘एकदमै जान मन थियो । तर, पढाइ बिग्रिन्छ भनेर जान दिनुभएन,’ विमलले दुखेसो पोखे । एन्फाको दोस्रो ब्याच भनेको विराज महर्जन, विक्रम लामा, किरण चेम्जोङ दीक्षित भएको पुस्ता हो । अहिले यिनै किरण राष्ट्रिय टोलीमा कप्तानको भूमिकामा छन् । क्यापकै कुरा गर्ने हो भने किरणसँग देशका लागि सर्वाधिक ९० पटक खेलेको अनुभव छ ।

विराट गोल्डकपमा किरणविरुद्ध त्यो गोल

विमलले आर्मी ‘ए’ बाट पहिलो रोजाइमा मौका पाउन थालेको २०७३ देखि हो । २०७४ चैतमा सम्पन्न विराट गोल्डकपपछि भने विमल घरेलु फुटबल समर्थकमाझ परिचित हुन थालेका हुन् । 

पहिलो खेलमा अर्को विभागीय टोली नेपाल पुलिस क्लबलाई टाइब्रेकरमा ४-२ ले पराजित गर्दै आर्मी सेमिफाइनल पुगेको थियो ।

सेमिफाइनलमा आर्मीको भेट झापा ११ सँग थियो । तर, खेल निर्धारित समयभन्दा केही मिनेट ढिला सुरु भयो । आर्मी खेलका लागि तयार रहे पनि विपक्षी झापाले प्राविधिक समस्याको कारण देखाएर खेल ढिला गरिरहेको थियो । कारण, गोलकिपर किरण झापाको प्रतिनिधित्व गर्नका लागि काठमाडौंदेखि विराटनगर उडेका थिए । आर्मीका खेलाडीले यो कुरा पछि थाहा पाए । किरण आउन ढिला भएपछि अन्ततः खेल सुचारु भयो ।

निर्धारित पहिलो हाफ सकिन तीन मिनेट बाकी छँदा मनोज प्रधानलाई प्रतिस्थापन गर्दै किरण वैकल्पिक खेलाडीका रूपमा मैदान प्रवेश गरे । पहिलो हाफ गोलरहित बराबरीमा सकियो ।

दोस्रो हाफमा विमलले हेडमार्फत उत्कृष्ट गोल गरे । जुन गोल नै निर्णायक गोल हुन पुग्यो । ६७ औं मिनेटमा आर्मीले कर्नर प्राप्त गरेको थियो । प्राप्त कर्नर भरत खवासले प्रहार गरे । पेनाल्टी बक्सको मध्यभागको टचलाइनमा रहेका विमल पहिलो बारमा दौडिए । बल लिन किरण पनि दौडिए, तर उनलाई बिट गर्दै विमलले गरेको हेडले दोस्रो बारको जाली चुम्यो ।

‘किरण जस्तो गोलकिपरलाई बिट गर्दै गोल गर्न सकें । टिमलाई फाइनल पुर्याउन पाएँ । त्यो क्षण मेरो करियरकै बिर्सन नसक्ने क्षणमध्ये एक हो । त्यतिबेला झापा हामीभन्दा बलियो थियो, उनीहरूले मलेसियन खेलाडीहरू क्लबमा ल्याएका थिए । त्यसमाथि नेपालको नम्बर एक गोलकिपर रहँदा हामीलाई गाह्रो भएको थियो,’ विमलले भने ।

फाइनलमा भने आर्मी थ्रीस्टारसँग ३-० ले पराजित भयो । हिलाम्ये सहिद मैदानमा थ्री स्टारका लागि युवा स्टार विमल घर्तीमगरले दुई र विदेशी खेलाडी अजयी मार्टिन्सले एक गोल गरे ।

विराट गोल्डकपपछि भने विमलले कहिल्यै फर्केर हेर्नुपरेन । मोफसलका अधिकांश प्रतियोगिताहरू खेले । २०७५ सालको लिगदेखि घरेलु लिगमा नियमित छन् । यसबीच विमलले २०७६ मा भएको आठौं राष्ट्रिय खेलकुदमा आर्मीबाट स्वर्ण पदक जितेका थिए । फाइनलमा आर्मीले पुलिसलाई १-० ले हराएको थियो । तीन वर्षपछि गण्डकीमा भएको नवौं राष्ट्रिय खेलकुदमा भने आर्मी एपिएफसँग टाइब्रेकरमा ५–६ ले पराजित हुँदै रजत पदकमा सीमित भयो ।

साफ च्याम्पियनसिप

अब प्रसंग साफ च्याम्पियनसिपको । फिलिपिन्ससँगको मैत्रीपूर्ण खेलपछि टोली साफ च्याम्पियनसिप खेल्न भारतको बैंगलुरु प्रस्थान गरेकोे थियो । समूह ‘ए’को पहिलो खेलमा नेपालले कुवेतविरुद्ध ३-१ को हार भोग्यो । दोस्रो खेलमा आयोजक भारतसँग २-० ले पराजित भएपछि नेपाल समूह चरणबाटै एक खेलअगावै बाहिरियो । तेस्रो खेलमा कमजोर पाकिस्तानमाथि १-० को कठिन जित निकाल्दै नेपाल बुधबार राति नेपाल फर्केको हो । विमलले कुवेतविरुद्ध पहिलो रोजाइमै खेले । दोस्रो खेलमा बेन्चमा बसेका विमल तेस्रो खेलमा वैकल्पिक खेलाडीका रूपमा मैदान प्रवेश गरेका थिए ।

साफमा नेपालको नतिजा अपेक्षित थियो । विगतमा उपाधिको दाबेदार रहने गर्दा नेपालको तयारी सधैं विशेष रहने गर्थ्यो । तर यसपालि टोलीको तयारी विगतका तुलनामा निकै कमजोर रह्यो । त्यस्तै क्षमतावान खेलाडीको विदेश पलायन, उपलब्ध खेलाडी पनि थकित र घाइते भएकाले नतिजा अनुमानित थियो ।

यसका बावजुद खेलाडीहरूले शतप्रतिशत दिए । विमल आफैं भन्छन्, ‘हामीले राम्रो खेलेको हो । बलिया टोलीसँग राम्रो खेल्दा खेल्दै पनि प्रशिक्षण समय नपाउँदा उनीहरू हामीभन्दा हाबी भए ।’

अनि व्यक्तिगत अनुभव नि ? पहिलो पटक साफ खेल्न पाउँदा कस्तो अनुभव भयो ?

‘नेपालको प्रतिनिधित्व गर्दा रमाइलो लाग्यो । मैले व्यावसायिक जीवन सुरु गरेयता चार पाँचवटा साफ संस्करणहरू गइसके । मलाई पनि साफ कहिले खेलुँ जस्तो हुन्थ्यो । अहिले आएर खेल्न पाएँ । मैले यसका लागि एकदमै मिहिनेत गरेको थिएँ । तर, परिनँ भनेर मैले कहिले हिम्मतचाहिँ हारेको थिइनँ । एक न एकचोटि नेपालको जर्सी लगाएर साफमा देशको प्रतिनिधित्व गर्छु भन्ने चाहिँ थियो,’ हर्षित हुँदै विमलले सुनाए ।

साफकै लागि नभएर यसबाहेक विमलले प्रारम्भिक टोलीमा भने स्थान बनाइसकेका थिए । जापानी प्रशिक्षक ग्योतोकु कोजी र स्विडिस प्रशिक्षक योहान कालिनले राष्ट्रिय टोलीको जिम्मेवारी सम्हालेका बेला पनि विमल प्रारम्भिक टोलीमा अटाएका थिए । अभ्यासको मौका पनि पाएका थिए । अन्तिम टोलीमा भने यो पहिलोचोटि हो ।

३३ वर्षे विमलले करियरको अन्त्यतिर राष्ट्रिय टोलीमा मौका पाएका हुन् । राष्ट्रिय टोलीमा पर्ने हो भने विमल अझै एक वर्ष मिहिनेत गर्ने सोचमा छन् । त्यसपछि आफ्नो जागिरमा पूर्ण रूपमा समय दिने । विमलको अर्को चाहना भनेको छोरालाई पनि फुटबल खेलाडी बनाएर राष्ट्रियस्तरमा पुर्याउने । एक छोरा र एक छोरीका बुवा विमललाई आफ्ना बच्चालाई पनि राष्ट्रिय स्तरसम्म पुगेको हेर्न मन छ । फुटबल विकास भएको खण्डमा मात्र ।

विमलले नेपाली फुटबलमा कत्तिको छाप छोडेका छन्, ती कुराहरू भोलिका दिनमा होला नहोला, थाहा छैन । तर, नेपाली फुटबलमा विमलले एउटा उद्धरणलाई भने प्रमाणित गरेका छन्, जसले आउने पुस्तालाई प्रेरणा मिलेको छ । त्यो उद्धरण हो, ‘आत्मविश्वास, धैर्य र कडा परिश्रमले तपाईंलाई सफलता दिलाउने छ ।’