आश्विन २३, २०८१ बुधबार | १८:३०:३४
दीपक बिष्ट स्विट्जरल्यान्ड जाने एलिसन कम्तिमा पनि ६ साता मैदान बाहिर रहने क्लोप रेडबुलको फुटबल ग्लोबल हेडमा नियुक्त वीर गणेशमान सिंह राष्ट्रिय टेनिस प्रतियोगिता कार्तिक पहिलो साता रुट बने इङ्ल्यान्डका लागि टेस्ट क्रिकेटमा सर्वाधिक रन बनाउने खेलाडी विलियमसनले भारतविरुद्धको पहिलो टेस्ट गुमाउने प्रगतिकला च्याम्पियन चौथो अभ्यास खेलमा नेपाल विजयी अस्ट्रेलियाको विजयी यात्रा जारी रियाल मड्रिडविरुद्ध चेल्सीको रोमाञ्चक जित दीपक बिष्ट स्विट्जरल्यान्ड जाने एलिसन कम्तिमा पनि ६ साता मैदान बाहिर रहने क्लोप रेडबुलको फुटबल ग्लोबल हेडमा नियुक्त वीर गणेशमान सिंह राष्ट्रिय टेनिस प्रतियोगिता कार्तिक पहिलो साता रुट बने इङ्ल्यान्डका लागि टेस्ट क्रिकेटमा सर्वाधिक रन बनाउने खेलाडी विलियमसनले भारतविरुद्धको पहिलो टेस्ट गुमाउने प्रगतिकला च्याम्पियन चौथो अभ्यास खेलमा नेपाल विजयी अस्ट्रेलियाको विजयी यात्रा जारी रियाल मड्रिडविरुद्ध चेल्सीको रोमाञ्चक जित
शनिबारको दिन कतार विश्वकप २०२२

विश्वकपमा एसियाली टिमः उत्साहजनक छैन नजिता

काठमाडौं । भुगोल र जनसंख्याको दृष्टिले सबभन्दा ठूलो महादेश एसियाले फुटबल इतिहासमा दोस्रो पटक विश्वकप आयोजना गर्दैछ ।

मध्यपूर्वको सानो देश कतारमा आइतबार आयोजक र इक्वेडरबीचको खेलसँगै सुरु हुने विश्वकप एसियामा हुन लागेको दोस्रो पटक हो । यसअघि २००२ मा पूर्वी एसियाका जापान र दक्षिण कोरियाले संयुक्त रुपमा विश्व फुटबलको सबभन्दा ठूलो मेला आयोजना गरेका थिए ।

आयोजनाका हिसावमा दोस्रो भए पनि एसियाली मुलुकले विश्वकप खेल्न थालेको चाँही धेरै अघिदेखि हो । फ्रान्समा १९३८ मा भएको तेस्रो संस्करणमा इन्डोनेसियाको सहभागितासागै विश्वकपमा एसियाको उपस्थिती सुरु भएको हो । जापानले सहभागिता नजनाएपछि इन्डोनेसियाले डच इस्ट इन्डिजको नाममा सहभागिता जनाएको थियो ।

१९५४ मा दक्षिण कोरियाले इन्डोनेसियाको पथ पछ्यायो । यसबीचमा १९५० को संस्करणमा छनोट भए पनि खाली खुट्टा खेल्न नपाउने नियमका कारण भारतले सहभागिता नजनाउने निर्णय गर्यो । फिफाले त्यसको विकल्पमा अर्को कुनै टिम एसियाबाट नबोलाउँदा विश्वयुद्धपछिको संस्करणमा एसियाली टिमको उपस्थिती रहेन ।

त्यसपछि फेरि विश्वकपमा एसियाली टिमको पुनरागमनका लागि १२ वर्ष प्रतिक्षा गर्नुपर्यो । इङ्ल्यान्ड १९६६ लाई छनोट भएर उत्तर कोरियाले विश्वकपमा एसियाली देशको अनुपस्थितीको खाड्ल पुर्यो । त्यसयता विश्वकपमा एसियाली देशको सहभागिता निरन्तर छ ।

फिफाले अंगिकार गरेको नियमअनुसार १९७८ सम्म एसियाबाट एक देशको सहभागिता रहन्थ्यो । तथापि १९७४ मा पनि एसियाको उपस्थिती रहेन । त्योबेला फिफाले एसिया र ओसियानालाई एउटा मात्र सिट उपलब्ध गराउँदा छनोटको अन्तिम खेलमा एसियाली प्रतिनिधि दक्षिण कोरिया अस्ट्रेलियासँग मात खाएको थियो ।

एसियामा फिफाका सदस्य संख्या बढेसँगै विश्वकपमा महादेशले पाउने कोटा पनि बढ्दै गयो । १९८२ बाट एसियाका दुई टिमले विश्वकप खेल्न पाउने भए भने १९९८ मा त्यो संख्या बढेर साढे तीन पुग्यो । तीन टिम सोझै महादेशीय छनोटबाट विश्वकप पुग्थे भने चौथो हुने टिमले अन्तरमहादेशीय प्लेअफमार्फत विश्वकपको बाटो खोज्नुपर्थ्यो ।

सन् २००२ मा आयोजकले पाउने एउटा कोटा थपिँदा त्यो संख्या बढेर साढे चार पुग्यो । तर जापान र दक्षिण कोरिया आयोजकको हैसियतमा सोझै छनोट भएका कारण प्रतिस्पर्धाका लागि भने एउटा स्थान कम भयो । २००६ मा जर्मनीमा भएको विश्वकपदेखि फिफाले एसियाको कोटा थपेर साढे चार पुर्यायो ।

तर लगत्तै (२०१०)को संस्करणदेखि ओसियानाबाट खेल्दै आएको अस्ट्रेलियाले पनि फुटबलमा एसियालाई प्रतिनिधित्व गर्ने प्रस्ताब राख्यो । जसलाई एसियाली फुटबल महासंघ (एएफसी) र फिफाले स्वीकृति दिएपछि एसियाको प्रतिस्पर्धा थप कठिन बन्यो ।

सहभागिताको दृष्टिबाट कुरा गर्दा दक्षिण कोरिया सबभन्दा सफल एसियाली मुलुक हो । टोलीले सर्वाधिक ११ पटक विश्वकप खेल्दा २००२ मा घरेलु मैदानमा सेमिफाइनलसम्मको सनसनीपूर्ण यात्रा गरेको थियो । विश्वकपको इतिहासमा अहिलेसम्म एसियाली टोलीको त्यो सबभन्दा उत्कृष्ट नतिजा हो ।

दक्षिण कोरियापछि जापानले सात पटक विश्वकपमा उपस्थिती जनाउँदा अस्ट्रेलिया, इरान र साउदी अरेबियाले समान ६ पटक विश्वकप खेलेका छन् । यसैगरी उत्तर कोरियाले दुई तथा इन्डोनेसिया, इजरायल, कुवेत, इराक, संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई) र चीनले एक/एक पटक विश्वकप खेलेका छन् ।

आफैले आयोजना गर्न लागेको विश्वकपमार्फत कतारले पनि विश्व फुटबलको सबभन्दा ठूलो प्रतियोगितामा ‘डेब्यु’ गर्दैछ ।

२२औं संस्करणको संघारमा आइपुग्दा विश्वकपले तय गरेको ९२ वर्षको इतिहासमा १२ वटा एसियाली टोलीले समग्रमा ४४ पटक विश्वकप खेलिसकेका छन् ।  

तर, नतिजाका हिसावमा भने एसियाली टिमको उपस्थिती निक्कै टिठलाग्दो छ । एसियाली टिमले विश्वकपमा खेलेका कुल एक सय २५ मध्ये १९ खेलमा मात्र जित हासिल गरेको इतिहास छ । त्यसमध्ये २८ खेल बराबरीमा टुंगिएका छन् भने ७८ खेलमा एसियाली टोली पराजित भएका छन् ।

एसियाली टिमले विश्वकपमा कुल ९९ गोल गर्दा दुई सय ५३ गोल खाएको तथ्यांक छ । यसक्रममा दक्षिण कोरियाले सेमिफाइनल पुग्नुवाहेक एसियाले गर्व गर्नलायक नतिजा विश्वकपमा कहिल्यै आएको छैन । दोस्रो चरण प्रवेश नै एसियाली टिमको लागि उपलब्धि बन्दै आएको छ ।

उत्तर कोरियाले १९६६ मा एक पटक क्वार्टरफाइनल पुगेको छ भने जापान तीन तथा दक्षिण कोरिया दुई पटक दोस्रो चरण पुगेका छन् । साउदी अरेबिया र अस्ट्रेलियाले एक/एक पटक दोस्रो चरणसम्मको यात्रा तय गर्न सफल भएका छन् । एसियाली टिमका बाँकी सहभागिता विश्वकपको अनुभव बटुल्नमै सीमित भएका छन् ।

दक्षिण कोरियाले घरेलु मैदानको फाइदा उठाउँदै २००२ मा सेमिफाइनलसम्मको यात्रा गरेको थियो । जापानले पनि पहिलो पटक त्यही संस्करणमा नकआउट चरणको टिकट काटेको थियो । विश्वकप फेरि एकपटक एसिया आएको छ । जसका कारण आयोजकको नाताले विश्वकपमा कतार सोझै छनोट हुँदा एउटा एसियाली प्रतिनिधि थपिएको छ ।

एसियामा फुटबल निक्कै लोकप्रिय छ । एसियाको अर्थतन्त्र पनि फुटबलप्रेमी छ । यहाँको फुटबल संस्कार साच्चै लोभलाग्दो छ । तर विश्व स्तरमा त्यसअनुरुपको नतिजा भने आउन सकेको छैन । एसियाबाट ६ टोली (दक्षिण कोरिया, कतार, जापान, अस्ट्रेलिया, इरान र साउदी अरेबिया) यसपाली पनि विश्वकपमा आफ्नो चुनौती प्रस्तुत गर्दैछन् । एसियाली टिमले आफ्नो महादेशमा भएको विश्वकपको फाइदा उठाउन सक्लान त ?