नेपाली राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीका मुख्य प्रशिक्षक पुबुदु दासानायकेले आठ महिना नबित्दै राजीनामा दिएपछि उनको स्थान कसले लिने हो भन्ने चासो सर्वत्र छ । दोस्रोपल्ट नेपालको जिम्मेवारी सम्हालेका दासानायकेको बहिर्गमन सुखद रहेन । उनको बहिर्गमनसँगै कयौं असफलता र बोझले यसपालि उनलाई पछ्यायो ।
एक समय नेपाली क्रिकेटकै सबैभन्दा सफल प्रशिक्षक दासानायकेको दोस्रो कार्यकाल किन यस्तो भयो भन्ने प्रश्न धेरै उठ्न सक्छ । तर, त्यसको केही कारणमध्ये उनले पनि खुलासा गरिसकेका छन् । त्यो थियो, नेपाली टोलीभित्रको ‘गुटबन्दी’ । केही हदसम्म यसले नेपाली टोलीको नतिजामा असर परिरहेको देख्न सकिन्छ । स्वयं प्रशिक्षक दासानायके पनि आफ्नो करियरबारे चिन्तित भए अनि राजीनामा दिने निर्णयमा पुगे । तथापि उनले आफ्नो राजीनामा कारण भने पारिवारिक समस्या उल्लेख गरेका छन् ।
|
जेहोस्, नेपाललाई स्वर्णिम सफलता दिलाएका प्रशिक्षक दासानायके दोस्रो कार्यकालमा असफलताको भारी बोकेर बहिर्गमन हुन बाध्य भए । उनको पहिलो कार्यकालमा नेपालले डिभिजन ४ देखि एकदिवसीय विश्वकप छनोटसम्म र ट्वान्टी–२० विश्वकपमा सहभागिता जस्तो महत्वपूर्ण सफलता मिलेको थियो । पहिलो कार्यकाल स्वर्णिम रहेकाले नै तत्कालीन अवस्थामा उनले नेपाली टोली छाड्ने मनसाय व्यक्त गर्दा उनको राजीनामा रोक्नुपर्ने चौतर्फी आवाज उठ्थे । तर, यस पटक दृश्य फरक रह्यो । उल्टै केही समर्थकले त उनले राजीनामा दिनुपर्ने विचार नै राखे ।
उनी गत वर्ष मंसिर २५ गते राष्ट्रिय टोलीको मुख्य प्रशिक्षकमा नियुक्त भएका थिए । उनी दुई वर्षका लागि अनुबन्धित भएका हुन् । तर, विवादको शृंखलापछि असफलताबीच नै उनले नेपाली टोलीलाई बीच बाटोमै छाडिदिए । त्यो पनि कठिन परिस्थितिमा ।
उनकै भाषामा भन्ने हो भने नेपाली टोलीको इनिङ्स बीच बाटोमा नै अलपत्र परेको छ । राजीनामा दिनेक्रममा आफू बीच बाटोमा नै टोली छाड्ने व्यक्ति नभएको उल्लेख गर्दै उनले यसपालि परिस्थिति केही फरक रहेकाले बीचमै टोली छाड्न बाध्य भएको जिकिर गरेका थिए ।
उनको त्यो भनाइमा नेपाली क्रिकेट अहिले कठिन अवस्थामा रहेको स्पष्ट छ । नतिजा दिन प्रतिदिन खस्किनु र एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता जोगाउन नेपाललाई हम्मेहम्मे हुनुप्रति उनले संकेत गरेका हुन् ।
के नयाँ आउने प्रशिक्षकले यो जिम्मेवारी कुशलतापूर्वक निर्वाह गर्लान् त ? त्यो भन्दा अगाडि क्यानले प्रशिक्षक नियुक्ति प्रक्रिया थालेको छ, छैन ? प्रश्न धेरै छन् ।
दासानायकेभन्दा अगाडि डेभ वाटमोर एक वर्षका लागि २०७७ साल पुसमा नियुक्ति लिएका थिए । तर, उनले पनि पारिवारिक कारण देखाउँदै एक वर्ष नबित्दै राजीनामा पेस गरे । यद्यपि वाटमोरले भारतीय रणजी ट्रफीको टोली बरोडा क्रिकेट टिमका लागि नेपाल छाडेको तथ्य खुल्यो । दासानायकेले पनि राजीनामा दिएको केही घण्टामै उनी क्यानडाको राष्ट्रिय टोलीसँग अनुबन्धित भएको समाचारहरू बाहिर आए ।
पछिल्ला घटनाहरू हेर्ने हो भने के अन्तर्राष्ट्रिय प्रशिक्षकहरूले नेपाललाई ‘ट्रान्जिट प्वाइन्ट’ बनाइरहेका त छैनन् भन्ने प्रश्न उठेको छ । अब आउने नयाँ प्रशिक्षकले त्यस्तै बेथिति दोहोर्याउँछन् कि भन्ने सोच्नुपर्ने बेला भएको छ ।
नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान)का सचिव प्रशान्तविक्रम मल्लले यस्तो स्थितिमा उनीहरू (विदेशी प्रशिक्षक)लाई रोक्न क्यानसँग कुनै हतियार नभएको प्रस्ट्याए ।
|
‘यो प्रशिक्षकहरूको नैतिकता भर पर्ने कुरा हो । यसलाई हामीले रोक्न सक्दैनौं । पुबुदुकै विषयमा पनि हामीले एक वर्ष राख्न चाहेका थियौं । उहाँकै आग्रहमा समय बढाएका हौं । तर, उहाँले पनि बीचमा नै छोड्नुभयो । तथापि उहाँले पारिवारिक कारण भन्नुभएको छ,’ सचिव मल्लले भने, ‘त्यसैले त्यस्तो परिस्थितिमा केही भन्ने अवस्था नै हुन्न ।’ सचिव मल्ल नयाँ प्रशिक्षक नियुक्ति प्रक्रिया अगाडि बढाइसकेको र त्यसका लागि आइसिसीसँग स्वीकृति पनि माग गरिसकेको बताउँछन् ।
आगामी अगस्टमा केन्यासँग हुने शृंखलाको तयारी नै हुने गरी प्रशिक्षक नियुक्त गरिने उनको भनाइ छ । ‘हामीसँग धेरै प्रशिक्षक सम्पर्कमा हुनुहुन्छ । हाम्रो योजनाअनुरूप प्रतिज्ञा गर्ने र पारिश्रमिक भार बेहोर्न सक्ने प्रशिक्षक ल्याउने तयारीमा छौं । प्रशिक्षकको आवेदन आह्वान गर्दा एक महिनाको समयसीमा गुज्रार्नुपर्छ । हामी जतिसक्दो चाँडो प्रशिक्षक नियुक्त गर्न चाहन्छौं,’ मल्लले भने, ‘त्यसैले यो प्रक्रियाविना गर्न आइसिसीको स्वीकृति मागिसकेका छौं ।’ क्यानले अगस्ट २० मा केन्या क्रिकेट बोर्डलाई शृंखला खेल्नका लागि प्रस्ताव गरेको छ ।
त्यसअघि भारत, श्रीलंका र पाकिस्तानमध्ये एक देशका प्रशिक्षकलाई भित्र्याउने क्यानको योजना छ । आफ्नो देशबाट डेढ सयभन्दा बढी खेल खेलिसकेका र अनुभवी प्रशिक्षक नेपालमा ल्याउने क्यानको तयारी छ । ‘हामी राम्रो प्रशिक्षक ल्याउने तयारीमा छौं । खेलाडी र प्रशिक्षक दुवै करियर राम्रो रहेका व्यक्ति नियुक्त गर्ने लक्ष्य हो,’ सचिव मल्लले भने, ‘उहाँ (नयाँ नियुक्त प्रशिक्षक)ले ब्याटिङ कन्सल्टेन्ट माग्नुभयो भने पनि हामी त्यो व्यवस्था गर्छौं । किनकि नेपाली क्रिकेटलाई नयाँ उचाइमा पुर्याउने हाम्रो लक्ष्य छ ।’
नेपालले लगातार ठूलो प्रतियोगिताहरूको छनोट प्रतिस्पर्धामा राम्रो प्रदर्शन दिन सकिरहेको छैन । पछिल्लो समय नेपालले लगातार खराब प्रदर्शन दोहोर्याइरहेको छ । यतिबेला सन् २०१८ को मार्चमा पाएको एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता पनि गुम्ने हो कि भन्ने चिन्ता बढेको छ । नेपाली ब्याटिङ समस्या झन् ठूलो चुनौती बनिरहेको छ । दासानायके नेपाली क्रिकेटमा फर्किंदाको अवस्था र अहिले पुनः यात्रा टुंग्याउँदा उस्तै छ । उनको भनाइप्रति पूर्ण विश्वास गर्ने हो नेपाली टोलीमा गुटबन्दी केही कम भएको छ ।
नेपाली क्रिकेटसँग दासानायकेले सहकार्य पुनः अगाडि बढाइरहँदा नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) र राष्ट्रिय टोलीका कप्तान ज्ञानेन्द्र मल्लसहित सिनियर राष्ट्रिय टोलीबीच ठूलो द्वन्द्व चलिरहेको थियो ।
त्यही विवादबीच पनि उनले टोलीमा फर्किने चुनौती लिएका थिए । किनकि विद्रोही खेलाडी र क्यानबीच संवादको वातावरण नै नबन्ने अवस्था हुनुले नेपाली क्रिकेट कस्तो अवस्थामा थियो भन्ने छर्लंग थियो । तथापि दासानायकेले संवादको वातावरण सिर्जना गराए । लामो संघर्षपछि खेलाडी टोलीमा फर्किए । उता क्यानले पनि खेलाडीप्रति गरेको कारबाही फुकुवा गरिदियो ।
|
तर, कारवाहीस्वरूप कप्तान ज्ञानेन्द्र मल्ल र उपकप्तान दीपेन्द्रसिंह ऐरीको जिम्मेवारी भने क्यानले फिर्ता गरेन । त्यो कारबाहीपछि ज्ञानेन्द्र टोली फर्कन अझै संघर्षरत छन् । दासानायकेले खेलाडी र क्यानबीचको विवाद समाधान गरे पनि द्वन्द्वको असर भने नेपाली टोलीको नतिजा प्रस्ट देखियो, जुन अझै पनि छ । यसको पुष्टि दासानायके आफैँले गरिसकेका छन् । गत साउन ४ मा राजीनामा दिने क्रममा उनले पत्रकार सम्मेलनमा नेपाली टोलीभित्र गुट रहेको खुलासा गरेका थिए ।
‘म पहिलो पटक जिम्मेवारीमा आउँदा नेपाली टोलीमा ७५ प्रतिशत गुट थियो । मैले विस्तारै यो गुट भत्काउने काम गर्नुपर्यो । तर अहिले टोलीमा गुटको अन्त्य भएको छ, जुन सुखद पक्ष हो,’ त्यतिबेला दासानायकेले भनेका थिए ।
दोस्रो कार्यकालमा टोलीभित्र एकता ल्याउन नै उनलाई सकस पर्योभन्दा फरक पर्दैन । वास्तवमा उनले यसमै बढी ध्यान दिएकै हुन् । उनको ध्यान नेपाली क्रिकेटको सुधारभन्दा विवाद मिलाउनमा नै सीमित भयो । त्यसको असर टोलीको प्रदर्शनमा पर्न गयो । उनी पहिलो पटक सन् २०११ अक्टोबरमा नेपाली टोलीको मुख्य प्रशिक्षक बनेका थिए ।
क्यानडालाई त्यही वर्ष एकदिवसीय विश्वकप खेलाएको ताजा अनुभवसहित उनी नेपाल भित्रिएका थिए । उनी आउनुअघि नेपाल विश्व क्रिकेट लिगको संरचनामा अड्किरहेको थियो । तर, उनको आगमनपछि नतिजाको हिसाबमा नेपाली क्रिकेटले ठूलै उडान लियो । उनी आउँदा नेपाल डिभिजन–४ मा थियो । तर, उनले डिभिजन–४ र डिभिजन–३ जित्दै एकदिवसीय विश्वकप छनोटसम्म पुर्याए । त्यसअघि नेपाल एसिसी ट्वान्टी–२० को सेमिफाइनलसम्म पनि पुग्न सकेको थिएन ।
उनकै प्रशिक्षणमा नेपाल सन् २०१३ को संस्करणमा फाइनल पुग्यो । त्यसैबाट ट्वान्टी–२० विश्वकप छनोट हुँदै विश्व ट्वान्टी–२० को सफलता दासानायकेको पहिलो कार्यकालमा सफल भयो । तर, दोस्रो कार्यकाल भने सम्झनलायक रहेन । त्यो मात्र होइन नयाँ आउने प्रशिक्षकका लागि पनि पहाडसरहका जिम्मेवारी छन् । अझ भनौं चुनौती अनगिन्ती छन् ।
किनकि लगातार खराब नतिजा आयो भने नेपाल आइसिसी विश्वकप लिग–२ बाट रेलिगेसनमा पर्नेछ । आइसिसी विश्वकप लिग–२ को शीर्ष पाँचभित्र नअटाएमा नेपालको एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता पनि गुम्ने छ । अहिले नेपाल लिग–२ अंकतालिकाको छैटौं स्थानमा छ । ३६ खेलमध्ये नेपालले २० खेल खेलेको छ । यदि नेपालले एकदिवसीय मान्यता जोगाउने हो भने छिट्टै ब्याटिङ समस्या हट्नुपर्छ र बाँकी खेलमा सुखद नतिजा ल्याउनुको विकल्प हुने छैन । नेपालले सन् २०१८ मा चार वर्षका लागि एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता पाएको थियो । तर, अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट काउन्सिल (आइसिसी)ले महामारीका कारण खेल नहुँदा एक वर्ष थपिदियो ।
तर, अब नेपालको प्रदर्शनले नै नेपाली क्रिकेटको भविष्य निर्धारण गर्छ । त्यसका लागि क्यानले जतिसक्दो चाँडो प्रशिक्षक नियुक्त गरेर नेपाली टोलीको तयारी राम्रो गर्नुपर्छ । अहिले नेपाली टोलीमा पुरानो पुस्ताका खेलाडी छैनन् । अधिकांश युवा खेलाडी छन् । एकदिवसीय फर्म्याटमा युवा खेलाडीले धैर्यपूर्ण भएर खेल्न सकिराखेका छैनन् । नयाँ प्रशिक्षकले युवा टोलीलाई नै लिएर अगाडि बढ्छन् या अनुभवी खेलाडी टोलीमा फर्काउँछन् भन्ने चासो पनि छ । जसरी होस् तत्कालका लागि नेपाली टोलीको प्रदर्शनमा सुधार गरी एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता जोगाउने विकल्प नयाँ प्रशिक्षकसँग हुने छैन ।
