काठमाडौं । एक दशकअघि झापाबाट पुष्पलाल स्मृति वरीयता ब्याडमिन्टन प्रतियोगिता खेल्न आउँदा जेसिका गुरुङले कुनै दिन नेपालकै शीर्ष महिला खेलाडी बन्ने कल्पनासम्म गरेकी थिइनन् ।
तर, आफ्नै पिताको प्रशिक्षणमा खेलजीवन हुर्काइरहेकी जेसिकाले १५ वर्षमुनिको त्यही प्रतियोगितामा उपाधि जितिन् । पहिलो पटक राष्ट्रियस्तरको प्रतिस्पर्धामा भाग लिँदा नै जितेको त्यो उपाधिले ब्याडमिन्टनमा उनको सुनौलो भविष्य संकेत गरेको थियो । जसको प्रमाण उनको अहिलेको वरीयता हो । शीर्ष महिला ब्याडमिन्टन खेलाडी ।
नेपाली खेलकुदमा फुटबल, क्रिकेट र भलिबललगायतका टिम खेलको तुलनामा एकल स्पर्धाहरू लोकप्रिय छैनन् । कोर्टमा रोमाञ्चक र्याली भइरहँदा पनि खेलाडीलाई हौस्याउन प्यारापिटमा उल्लेख्य संख्याका समर्थक हुँदैनन् । अत्यावश्यक सेवासुविधा पनि नेपाली खेलाडीका लागि आकासको फल हो ।
तर, जेसिकाको हकमा भने फरक छ । खेल जीवनलाई निरन्तरता दिनका लागि उनलाई ठूलो संख्याका समर्थक र आकर्षक सेवासुविधा पक्कै पनि छैन । यद्यपि खेल्नका लागि आवश्यक सबथोक उनले आफ्नै परिवारबाट पाएकी छन् । आमाबाबा र दिदीबहिनीको भरपुर साथले विभिन्न खाले समस्यामा पनि उनले खेलजीवनलाई निरास हुनै नदिई अगाडि बढाइरहेकी छन् ।
झापा काँकडभिट्टाकी स्थायी बासिन्दा जेसिकाको घरमा ब्याडमिन्टनको राम्रो माहोल थियो । उनका बुवा रमेश आफै ब्याडमिन्टन खेल्थे । बुबासँगै जेसिका पनि सानै उमेरदेखि यो खेलमा रम्न थालेकी हुन् ।
१२-१३ वर्षको उमेरबाटै पिताको पथ पछ्याउँदै जेसिकाले ब्याडमिन्टनमा पाइला चालेकी थिइन् । रमेश नै जेसिकाका पहिलो गुरु हुन् । पिताको प्रशिक्षणमा र्याकेट चलाउन थालेकी उनले स्कुलले जीवनदेखि नै ब्याडमिन्टन खेल्न थालेकी थिइन् । ब्याडमिन्टनमा पिताको विरासतलाई निरन्तरता दिनेमा दिदी र बहिनीले चासो देखाएनन् । तर पितासँग खेल्ने क्रममै लजालु जेसिकाको भने ब्याडमिन्टनसँग माया बसिसकेको थियो ।
ब्याडमिन्टन सँगसँगै पढाइलाई पनि निरन्तरता दिएकी जेसिकाले स्नातकसम्मको अध्ययन पूरा गरिसकेकी छन् । बैंकर बन्ने सपना पछ्याएकी उनी खेल र पढाइ अझै अगाडि बढाउने सोचमा छिन् ।
‘खेल मेरो लगाव हो । बाबाले दिनुभएको एउटा सुन्दर उपहार हो । त्यसैले ब्याडमिन्टन मेरो जीवनशैली हो । तर, यसैबाट मात्र जीवन चलाउन सम्भव छैन । जीवन चलाउनका लागि अन्य पेसामा जानुपर्छ । बैंकिङ मलाई मनपर्ने पेसा हो,’ जेसिका भन्छिन्, ‘त्यसका लागि खेल र पढाइ सँगै अगाडि बढाउनुपर्छ ।’
जेसिकाले राष्ट्रिय टोलीबाट दुई दर्जन बढी प्रतियोगिता खेलिसकेकी छन् । तर, पहिलो पटक राष्ट्रिय टोलीमा स्थान बनाउन सहज थिएन । लगातार कडा मिहिनेत गर्दै उनले सन २०१६ मा भारतमा भएको १२औं दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग) मा पहिलो पटक राष्ट्रिय टोलीमा स्थान बनाएकी थिइन् ।
‘राष्ट्रिय टोलीमा पर्न हरकोही सफल हुँदैनन् । कडा मिहिनेतपछि म टोलीमा परेकी थिएँ । पहिलो पटक राष्ट्रका लागि खेल्दा निकै खुसी लागेको थियो । त्यतिबेला हामीले कांस्य पदकमा चित्त बुझाउनुपरेको थियो । स्वर्ण वा रजत जित्न नसक्दा निकै दुःख लागेको थियो ।’
१२औं सागका लागि राष्ट्रिय टोलीमा परेपछि जेसिकाले ब्याडमिन्टन करियरमा फेरि पछाडि फर्केर हेर्नुपरेको छैन । सन २०१७ मा इन्डोनेसियामा भएको ‘वर्ल्ड जुनियर महिला डबल्स च्याम्पियनसिप’मा सहभागिता जनाउने नेपाली टोलीमा पनि उनी थिइन् । जहाँ एकलतर्फ क्यानडाकी तालिया एन्जीसँग २१-७, २१-६ ले पराजित हुँदै उनी पहिलो चरणबाटै बाहिरिएकी थिइन् । डबल्समा रसिला महर्जन र जेसिकाको जोडी ताइवानी जोडीसँग २१-८, २१-८ ले पराजित भएको थियो ।
‘अन्तर्राष्ट्रिय ब्याडमिन्टनमा हाम्रो स्तर निकै पछाडि छ । हामीले पर्याप्त मात्रामा प्रशिक्षण पाइरहेका हुँदैनौं । राष्ट्रिय खेलाडीलाई पनि अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता हुँदामात्र प्रशिक्षणमा राखिन्छ । नियमित सफलता हात नलाग्नुको खास कारण यही हो,’ जेसिका गुनासो गर्छिन्, ‘राष्ट्रिय टोलीमा पर्दासम्म त जेनतेन खेल्न पाइन्छ । तर टोलीमा पर्न नसकेका बेला आवश्यक संख्यामा खेल्न पनि पाइन्न । त्यसैले नयाँ पुस्ताले यो खेलमा भविष्य देखिरहेका छैनन् ।’
खेल करियर अगाडि बढाउने क्रममा सन् २०१८ मा उनी सशस्त्र प्रहरी बल (एपिएफ)को जागिरमा प्रवेश गरिन् । जसले ब्याडमिन्टनमै निरन्तरता दिन जेसिकालाई थप सहज भयो । त्यसअघि उनले अर्काे विभागीय टोली त्रिभुवन आर्मी क्लबबाट पनि खेलिसकेकी थिइन् ।
उनले एपिएफबाट २०१९मा पहिलो पटक आठौं पुष्पलाल स्मृति वरीयता ब्याडमिन्टन प्रतियोगिता खेलेकी थिइन् । उनले एपिएफबाट प्रथम मेयर कप, सातौं र दसौं पुष्पलाल स्मृति ब्याडमिन्टनको उपाधि जितिसकेकी छन् । जेसिका हालै मात्र राष्ट्रिय वरीयतामा ठूलो छलाङ मार्दै शीर्षस्थानमा उक्लिन सफल भएकी छन् । १८ वर्षीया रसिला महजर्नलाई पछाडि पार्दै उनी शिर्षस्थानमा उक्लिएकी हुन् ।
जेसिका आफ्नो जीवनकै सबैभन्दा उत्कृष्ट क्षण को रूपमा सातौं पुष्पलाल स्मृति वरीयता ब्याडमिन्टन प्रतियोगितालाई लिन्छिन् । उनी सम्झन्छन्, ‘मैले सातौं पुष्पलाल स्मृति वरीयता ब्याडमिन्टन प्रतियोगिताको सेमिफाइनलमा नङसल दिदी (तामाङ) लाई पराजित गरेको थिएँ । प्रतियोगिताको फाइनलमा रसिला महर्जनलाई पराजित गर्दै उपाधि जितेकी थिएँ ।’
त्यसपछि सन् २०२१ मा राष्ट्रिय प्रतियोगिता दौरान खुट्टामा चोट लागेपछि उनी चार महिना कोर्टबाहिर सीमित भइन् ।
‘तीन/चार महिनापछि खेलमा फर्किए पनि मैले राम्रो प्रर्दशन गर्न सकिनँ । मेरो खेल खस्किँदै गइरहेको थियो । करिब साढे एक वर्षपछि मुख्यमन्त्री कपमा मात्र मैले पहिलो उपाधि जितें,’ उनले स्मरण गरिन् ।
यसै वर्ष चीनको हाङ्झाउमा हुने एसियाली खेलकुद उनको आगामी लक्ष्य हो । त्यसका लागि खेलाडीहरूलाई नियमित प्रशिक्षणको व्यवस्था गराउन उनी नेपाल ब्याडमिन्टन संघको ध्यानाकर्षण गराउन चाहन्छिन् । नयाँ खेलाडीलाई आकर्षित गरिरहन पनि ब्याडमिन्टन संघ थप चलायमान हुनुपर्ने उनको राय छ ।
