आहारारा गोल्डकप: पोखरेलीको इमोसन

काठमाडौं । आहारारा गोल्डकपका सुरुआति संस्करणहरु अचेल पनि पोखरेली दर्शकको मानसपटलमा ताजै छन् ।

राष्ट्रिय टोलीका तत्कालिन स्टार देवनारायण चौधरी विभागीय टोली महेन्द्र पुलिस क्लब (अहिले नेपाल पुलिस)को जर्सीमा मैदानमा डटिरहेका हुन्थे । निक्कै जुझारु र मेहनती खेलाडीको छवि भएका देवनारायण उतिबेलाको फुटबलमा भरपर्दा खेलाडीमध्ये एक थिए ।

अट्याकिङ डिफेन्डरको भूमिकामा खेल्ने देवनारायणबाट लगातार गोलहरू निस्किइरहन्थे । ०५९ सालमा त देवनारायणकै निर्णायक गोलमा पुलिसले कुपण्डोलको फ्रेन्ड्स कलबलाई पराजित गरेर लगातार दोस्रो पटक प्रतियोगिताको उपाधि जितेको थियो । त्यतिबेला सेमिफाइनलमा उनकै दुई गोलमा एन्फा एकेडेमी पुलिससँग २-१ ले निराश भएको थियो ।

पहिला रंगशालामा सुविधा थिएन । गतिला प्यारापिट थिएनन् । मुस्किलले ५/६ हजार दर्शकमात्र अटाउने प्यारापिट भए पनि २० हजार हाराहारीमा दर्शक उपस्थित हुन्थे । मैदान बाहिरको चउरमै बसेर पनि दर्शकले फुटबलको मज्जा लिन्थे । 

सहारा फुटबल क्लबले वर्षेनी आयोजना गर्दै आएको आहारारा पोखरा गोल्डकपले गत शनिबार मात्र २४औं संस्करण पार गर्यो । फाइनलमा उज्वेकिस्तानको ब्ल्याक बुल्स क्लबले पुलिसलाई ३-१ ले पराजित गर्दै पहिलो सहभागितामै उपाधि जित्यो । ११औं फाइनल खेलिरहेको पुलिस र्कीतिमानी सातौं उपाधि जित्ने उद्धेश्यका साथ मैदान उत्रिएको थियो । यद्यपि पुलिस बलियो उज्वेक टोली अगाडि अन्डरडग थियो ।

खेल चलिरहँदा घरेलु समर्थक गोविन्द बराल देवनारायणलाई सम्झिँदै नोस्टाल्जिक भए । तन्नेरी अवस्थामा देवनारायण, हरि खड्का, अनिल अधिकारी, रमेश बुढाथोकी, दीपक पौडेल, दीपेन्द्र पौडेल र राजु पुलामीलगायतका खेलाडीले भरिभराउ पुलिसलाई हेरेर हुर्केका बराल पुलिसको पछिल्लो अवस्था देखेर दुःखी त थिए नै, विगतका दिनमा खचाखच दर्शक उपस्थितीका कारण पाउने रोमाञ्च पनि अचेल घटेले उनलाई चिन्तित बनाएको थियो ।

पहिला रंगशालामा सुविधा थिएन । गतिला प्यारापिट थिएनन् । मुस्किलले ५/६ हजार दर्शकमात्र अटाउने प्यारापिट भए पनि २० हजार हाराहारीमा दर्शक उपस्थित हुन्थे । मैदान बाहिरको चउरमै बसेर पनि दर्शकले फुटबलको मज्जा लिन्थे । कहिलेकाँही ट्रयाकमै मोटरसाइकल र घोडा लिएर छिर्ने दर्शकका कारण माहोल थप रोमाञ्चक बन्थ्यो ।

अहिले रंगशालाले आधुनिक रुप लिइसकेको छ । १६ हजार दर्शकलाई सुविधासम्पन्न सिटको व्यवस्था छ । मैदान पनि अद्यावधिक छ । तर फुटबल क्रेजी पोखरामा आहारारा गोल्डकपजस्तो देशकै सबभन्दा प्रतिष्ठित नकआउट प्रतियोगिता हुँदा पनि दर्शकका खुट्टा रंगशालातिर सोझिइरहेका छैनन् । प्यारापिटका सिट फाइनलमा समेत भरिदैन ।

बाझा पाटन निवासी रोशन गुरुङले भने चाहेर पनि छोरालाई मैदानमा ल्याउन सकेनन् । मनाङ मर्स्याङ्दीका ‘डाइ हार्ड’ फ्यान गुरुङका छोरा अहिले सुनौलो भविष्यको खोजीमा विदेश पलायन भइसकेका छन् ।

‘पहिले देवनारायण (चौधरी)को हेडर यो रंगशालामा हेरिन्थ्यो । अहिले उहाँ जस्तो खेलाडी भेट्टाउन गाह्रो छ । पोखरा रंगशाला आउँदा मलाई सँधै पहिलेको फुटबल झलझली आँखामा आउँछ । तर, उहाँको जस्तो हेडर र सट अहिलेका खेलाडीमा देख्न पाउँदिन,’ बराल भन्छन्, ‘पहिले खुट्टा टेक्ने ठाउँ हुँदैनथ्यो । अहिले दर्शकको उपस्थिति दयालाग्दो छ ।’

फाइनल खेल प्रतिस्पर्धात्मक हुने अनुमानका साथ बिरौटा घर भएका बरालले छोरा आकृष्टलाई पनि सँगै रंगशाला ल्याएका थिए । तर, खेल एकतर्फी भयो । अर्जेन्टिनी सुपरस्टार लियोनल मेसीका फ्यान आकृष्टलाई बुवा गोविन्दले केही स्मरणीय यादहरु आत्मसात गर्न रंगशाला ल्याएका थिए । उनी भन्थे, ‘छोरालाई फुटबलप्रति एकदमै लगाव छ । फुटबलका बारेमा मलाईभन्दा उसलाई धेरै थाहा छ ।’

आकृष्ट सायद टेलभिजनमा देखिएका, नाम सुनिएका कहलिएका स्टार खेलाडीलाई देख्न पाउने आशामा बुवासँगै रंगशाला पुगेका थिए । बुवाले खेलाडीलाई चिनाइदिने वाचा गरेका थिए होलान् । तर, यस्तो केही भएन । विगतका दिनमा स्थानीय खेल हुँदा समेत राजुकाजी श्रेष्ठ, छन्नुराम चौधरी, मणि शाह जस्ता चर्चित खेलाडीको खेल प्रत्यक्ष रुपमा हेर्न पाएका बराल दयनीय बन्दै गएको पछिल्लो अवस्थाका बारेमा जानकार छन् । उसोत कुनै बेला देशलाई नै कृष्ण थापा, डम्बरसिंह गुरुङ, वसन्त गौचन, अनिल गुरुङ, विजय गुरुङ, विषन गौचनजस्ता स्टार खेलाडीहरू दिने पोखराले नै पनि पछिल्लो समय त्यस्ता स्टार खेलाडी जन्माउन बिर्सेको छ ।

बाझा पाटन निवासी रोशन गुरुङले भने चाहेर पनि छोरालाई मैदानमा ल्याउन सकेनन् । मनाङ मर्स्याङ्दीका ‘डाइ हार्ड’ फ्यान गुरुङका छोरा अहिले सुनौलो भविष्यको खोजीमा विदेश पलायन भइसकेका छन् । कुनै सयम थियो गुरुङ आफ्ना बुवा र छोरासँगै आएर मनाङलाई समर्थन गर्थे । तर, ती सबै इतिहास भइसके । गुरुङका पिता दिभंगत भइसके । अनि यसपाली त आहारारा गोल्डकपको सबभन्दा सफल क्लब मनाङको सहभागिता नै रहेन ।

आहारारा फगत एउटा गोल्डकप मात्र होइन, नेपाली फुटबलको एउटा बहुमुल्य सम्पत्ति हो । पोखरेली बासिन्दाका लागि चाँही अझ त्योभन्दा बढि हो ।

रंगशालाले रुप फेर्न नपाएकै बेला वसन्त थापा, वसन्त गौचन, राजन रायमाझी, टासी छिरिङ जस्ता खेलाडीलाई ताली र चिच्याहटले हौस्याउने गरेका गुरुङ अहिले ज्ञानी भएर सिटबाट फुटबल हेरिरहेका थिए । उमेर ढल्कँदै जाँदा उनीसँग अरु विकल्प पनि त छैन । आर्थिक बहानामा सहभागिता नजनाएको मनाङले गुरुङ जस्ता समर्थकलाई अन्याय गरेकै हो । तर, गुरुङलाई यसबारे कुनै गुनासो छैन ।

दर्शकको दयनीय उपस्थितिमा पनि उनी आयोजकलाई दोष दिन चाहँदैनन् । भन्छन्, ‘आयोजकले मात्र के गरोस् ! अहिले सबैको काम हुन्छ । कामले गर्दा आउन नभ्याएको हुन सक्छ । हामी तीन पुश्ता मैदानमा आएर खेलको मज्जा उठाउने बेला भुइँमा बसेर खेल हेर्थ्यौं । विस्तारै प्यारापिट बन्यो । अब सरकारले फ्लड लाइट जडान गर्नुपर्छ ।’

राष्ट्रिय फुटबल टोलीमा अञ्जन विष्ट र हरि खड्कासँगै उच्च गोलकर्ताको सूचीमा शीर्ष स्थानमा रहेका खेलाडी हुन् निराजन रायमाझी । गोल्डकपको दोस्रो संस्करण निराजनले फ्रेन्ड्स क्लबबाट खेलेका थिए । सेमिफाइनलमा मनाङलाई ३-० ले निराश पार्दै फ्रेन्ड्सले फाइनलको यात्रा गरेको थियो । फाइनलमा भने पुलिससँग १-० ले पराजित भयो । मनाङविरुद्ध तीनवटै गोल निराजनले गरेका थिए । निराजन प्रतियोगिताको सर्वोत्कृष्ट खेलाडी नै चुनिए ।

यिनै निराजनले खेलेको हेर्न लेखनाथ नगरपालिकाका स्थानीय विपीन गुरुङ नियमित रंगशाला पुग्थे । पछि उनलाई स्थानीय ‘स्टार ब्वाय’ अनिल गुरुङको खेल कौशलले तान्यो । आजको दिनसम्म उनले निरन्तर रुपमा प्रतियोगितालाई पछ्याइरहेका छन् । 

उनी भन्छन्, ‘क्याराभान गोल्डकप हुँदा देखि नै हेर्दै आएको छु । मनपर्ने टोलीले जित्दा खुसी लाग्छ । ती त्यस्ता दिन पनि थिए, जतिबेला हामी बस्ने ठाउँ नभएर उभिएरै खेल हेथ्र्यौँ । विडम्बना ! अहिले सुविधा सम्पन्न रंगशाला हुँदा पनि दर्शक खेल हेर्न आउँदैनन् ।’

बेगनास ताल नजिकै घर भएका संघर्ष गुरुङ घट्दो क्रेजको कारण महानगरपालिकाको पूर्वाधारलाई मान्छन् । भन्छन्, ‘विदेश पलायन त एउटा कारण भइहाल्यो । बाटो नराम्रो भएर पनि होला मान्छेहरु रंगशाला आउन नचाहेको ।’

देशकै प्रतिष्ठित प्रतियोगिताले आगामी वर्ष रजत जयन्ती मनाउँदैछ । जतिबेला ‘भिजिट पोखरा २०२५’ चलिरहेको हुनेछ । यो त्यस्तो संस्करण हुनेछ, जसले गोल्डकपको आगामी यात्राको नक्सा कोर्न सक्छ ।

क्याराभान गोल्डकपको नाममा सुरु भएको यो प्रतियोगिता विगत १३ वर्षयता आहारारा गोल्डकपका रुपमा सञ्चालन हुँदै आएको छ । बीचमा ५९-६८ सालसम्म प्रतियोगिताको नाम आहा गोल्डकप थियो । तीन वर्षयता यसमा पोखरा पनि थपिएकाे छ ।

आहारारा फगत एउटा गोल्डकप मात्र होइन, नेपाली फुटबलको एउटा बहुमुल्य सम्पत्ति हो । पोखरेली बासिन्दाका लागि चाँही अझ त्योभन्दा बढि हो । यो त सम्पूर्ण पोखरेली वासिन्दाको फुटबल भावना हो । कसैले गोल्डकप सँगसँगै आफ्नो तन्नेरी जीवन बिताए । कसैको व्यावसायिक यात्रा र गोल्डकपको यात्रा सँगसँगै सुरु भएको पनि हुनसक्छ ।

यी र अन्य तमाम चिजबीच देशकै प्रतिष्ठित प्रतियोगिताले आगामी वर्ष रजत जयन्ती मनाउँदैछ । जतिबेला ‘भिजिट पोखरा २०२५’ चलिरहेको हुनेछ । यो त्यस्तो संस्करण हुनेछ, जसले गोल्डकपको आगामी यात्राको नक्सा कोर्न सक्छ । २५ पछि २६औं संस्करण आयोजना हुने कुरा पनि यकिनले भन्न सकिन्न । यस्तो किनभने आयोजक सहारा गत संस्करण करिब १६ लाख घाटामा गएको थियो । यसपालिको हिसाब भने गर्नै बाँकी छ ।

सहाराले २०७८ सालमा ‘दुई दशकको फुटबल यात्रा’ नामक पुस्तक सार्वजनिक गरेको थियो । पुस्तकका लेखक हिमेशरत्न बज्राचार्य पछिल्लो अवस्थामा भिन्न मत राख्छन् । भन्छन्, ‘विश्व फुटबल र यसलाई पछ्याउने दर्शकहरु आधुनिक भइसके । यसकारण रंगशालामा उपस्थित भएका दर्शक संख्यालाई मात्र हेरेर फुटबलको स्तर मापन गर्नु एकहिसाबले गलत हुन्छ । किनभने आजभोलि मानिसहरु सहज बाटो रोज्छन् । डिजिटल युगमा घरमै बसेर सञ्चार माध्यममा खेल हेर्ने जमाना आइसक्यो । यी दर्शकलाई चाहिँ नगन्ने ?’

वरिष्ठ फुटबल पत्रकार हिमेशको आग्रह छ, ‘महानगरले भिजिट पोखरा २०२५ मा घरेलु र विदेशी गरि करिब २० लाख पर्यटक भित्र्याउने लक्ष्य राखेको छ । यिनै पर्यटकलाई हामीले रंगशाला ल्याउन सक्छौं । यसका लागि आयोजकसँगै सञ्चार माध्यमको पनि उत्तिकै जिम्मेवारी रहन्छ । त्यसैले आजै देखि तयारी थालौं ।’